Sizin de bildiğiniz gibi geçen yıl başlayan covid-19 salgını Aralık 2019 itibariyle Çin’de inanılmaz bir kaos yarattı.
Çok ciddi maske ,tulum , önlük, eldiven ve dezenfektan ihtiyacı doğdu. Bir çok ülke bu tür ürünlerin ihracatını kısa sürede yasakladığı için ( ülkede kalmasını istedikleri için ) Türkiye bu süreçte öne çıktı.
Türkiye’deki ihracatçılar Çin’den ithal ettikleri ürünleri tarifeli uçaklarla Çin’e geri göndermeye başladılar. Yerli üreticiler devreye girerek Çin’e ciddi ihracatlara başladılar. Çünkü Çin’in ihtiyaç duyduğu malzeme miktarı inanılmaz boyuttaydı.
Çin’e Charter Talepleri
Bu süreçte doğru dürüst charter uçuşu yapılamadı. Genelde tarifeli uçaklarla taşımalar gerçekleştirildi.
Mart 2020’ye yaklaştığımızda Çin, pandemiyi büyük ölçüde kontrol altına almış ve üretim sistemi de çalışır hale gelmişti.
Pandemi özellikle Avrupa ülkelerini sarmıştı. 3 ay önce Çin için geçerli olan ihtiyaçlar, artık tüm dünya için geçerli olmuştu.
Tarifeli kargo uçuşları yetmiyordu. Charter uçuşlar devreye girdi. Yine de yeterli kapasite yoktu. Hava kargo navlunları inanılmaz yükselmeye başladı. Kilo başı 2 usd olan birim navlun, 10 usd ye çıktı. 300 bin usdye kiralanabilen uçak, 1milyon 500 bin dolara kiralanmaya başladı.
Bu navlun artışı talep azaltmadı, çünkü ürünler medikal ürünlerdi. Çok acildi.
Türkiye İthalatı ve İhracatı
Bu arada farklı ürün gruplarında ithalat yapan firmalar, navlunlardan olumsuz etkilendi ve bu da iç piyasaya yansıdı. Türkiye’nin ihracatı ithalata bağlı olduğu için bunun yansımalarını daha sonra göreceğiz ve değineceğiz.
Mart 2020 başında kararname ile, Türkiye’den ihraç edilen medikal malzemelere, ön izin kısıtlaması getirildi ve bir anda bu ihracat durdu. Bir süre, medikal ürünlerinin bazıları ihraç edilemedi.
Bu arada dünya genelindeki talep giderek artıyordu. Kapasite yetersizliği yeni bir çözümü getirdi.
Petrol Fiyatlarının Hava Kargoya Etkileri
Petrol fiyatlarının dip yapması eski ve maliyetli kargo uçaklarınında yıldızını parlattı. Ayrıca bu dönem Rus nakliye uçaklarının da dönemi oldu. Yüksek tonaj taşıma kapasitesi ve uzun menzil uçabilmeleri onları en çok istenen uçakların arasına soktu.
Yolcu uçaklarının kabinine kargo koymak
İşte bu havacılığın dinamik yanıydı ve hareket getirdi. Aynı tipteki kargo uçağının, yolcu uçağı versiyonu %50 oranında kargo taşıyabilmekteydi.
Ürünler zaten hafif ve koliliydi. Mevzuatlar güncellendi ve yolcu uçaklarında da kargo taşınması, pandemi ile mücadeleye hız verdi, destek oldu.
Bazı havayollarının hiç kargo uçağı yoktu. Bu yüzden bazı kargo uçağı opsiyonu yaratmak için, uçaklarındaki koltukları söktüler. Bu şekilde hizmet vermeye başladılar.
Dünya üzerindeki bir çok havayolu yolcu uçaklarını kargo taleplerine sundu.
Hatta sadece yolcu taşıyan, kargo işi ile ilgilenmeyen daha küçük ölçekli havayolları da kargo taşımacılığına destek verdi. Uçakların yerde kalmaması adına rekabetçi fiyatlarla çözüm ürettiler.
Türkiye ve Charter Talepleri
Yazımızın başında söylediğimiz gibi, salgının başlarında, Çin’in ihtiyaçlarını gidermede Türkiye, uçak kiralama hizmetleri olarak umduğunu bulamadı.
İşler tersine döndüğünde, başta Turkish Cargo, MNG,ULS ve ACT havayolları inanılmaz bir yoğunluğun içinde buldular kendilerini. Büyük kapasite ihtiyacı Türkiye’de de hissedilmeye başlandı.
Türk Yolcu Uçaklarının Kargo Uçağı Olarak Kullanılması
Nisan sonu Mayıs başı alınan kararlarla, medikal ihracatı yapan firmaların devletimizle anlaşması sonucunda, hibe uygulamasına geçildi. Devlet malzeme ofisine hibe yapan firmalar, ihracat izni aldı.
Medikal malzeme ihracatı tavan yaptı. Bu ürünler hafif fakat çok yer kaplayan ürünler olduğundan, Türk yolcu uçakları da devreye girdi.
Önce Türk Hava Yolları B777 yolcu uçağını kullandı. Tailwind Havayolları hem yolcu tahliyesinde, hem de kargo charter taleplerinde uçaklarını kullandı. Pegasus, Sabiha’dan Dubai’ye yaptığı kargo charter uçuşu ile ben de varım dedi. Freebird, yolcu uçaklarında kargo taşıyabiliyor ve teklifler veriyor.
ULS kendi kargo uçuşlarını gerçekleştirirken, inanılmaz sayıda yolcu charter uçuşlarına imza attı.
THY haricindeki havayollarımızda genelde dar gövde uçaklar var. Bu uçakların kapasiteleri ve uçuş menzilleri sınırlı. Genelde Avrupa ve Ortadoğu ülkelerine servis vermekteler.
OnurAir’e ait hem dar gövde hem de geniş gövde uçaklar var. Yetkilileri ile görüşme şansım olmadı ama, o uçaklarla muazzam iş yapılabilir. Detayı bilmiyorum ancak ellerinde epey A330 uçağı var ve park etmiş durumda.
Kargo Talebi Artan Ülkeler
Özellikle İngiltere ve Amerika’daki beklenmedik salgın etkileri, talebi bu ülkelere yönlendirdi.
Hatta en yoğun havalimanlarına baktığınızda, kargo taşımacılığı için kullanılan havalimanları, ilk 5 te yer aldı. Günde 1500-2000 uçuş yapan havalimanları sıralamaya giremedi.
Atatürk Havalimanı da geçen haftalarda ilk 5 te yer aldı. Geçen hafta Londra Heatrow Havalimanı, 600 ün üzerinde uçağa hizmet verdi.
Mayıs sonu Haziran başı, havacılıkta yeni normalleşme etkileri görülmeye başlanacaktır.
Yeni normalleşmede hem havacılığın , hem ekonominin, hem taşımacılığın kuralları yeniden yazılacaktır.
