Orta Doğu’da Rekabet 2030 Vizyonu İle Yoğunlaşıyor
Mayıs 2023’te Dünya Turizm Örgütü (DTO), Suudi Arabistan’ın dünyanın en hızlı büyüyen ikinci turizm destinasyonu olduğunu açıkladı. Suudi Arabistan Krallığı, 2019’dan bu yana DTO endeksinde 12 basamak yükselerek küresel olarak 13. sıraya yerleşti ve 2022’de uluslararası turistleri en çok ağırlayan ülkeler arasında yer aldı.
DTO’nun yayınladığı Dünya Turizm Barometresi raporuna göre, Krallık, 2022’de uluslararası turizm geliri endeksinde 16 basamak yükselerek küresel olarak 11. sıraya ulaştı, 2019’da 27. sıradaydı. Suudi Arabistan, turizm sektörünü geliştirmeye yönelik ilerlemelerini sürdürüyor ve 2023’ün ilk çeyreğinde tüm amaçlar için yaklaşık 7.8 milyon uluslararası turisti ağırlayarak, 2019’daki döneme göre %64’lük bir artış elde etti.
Bu, ülkenin küresel turizm haritasındaki konumunu güçlendirmeye ve turizmin ülkenin GSYİH’ına katkısını artırmaya yönelik Vision 2030 haritası altında hedeflerine ulaşma çabalarını değerlendireceğimiz bir incelemedir.
2023’TE ULUSLARARASI KAPASİTE, YURT İÇİ KAPASİTEYİ GEÇİYOR
Suudi Arabistan’ın iç hava seyahati pazarı, pandemiyi birçok ülkeden daha iyi atlattı, bu da onu sonrasında hızla artırma konusunda güçlü bir konuma yerleştirdi. 2023’te 2018’e göre uluslararası kapasite %20 arttı ve şimdi iç kapasiteyi aşıyor. Suudi Arabistan, uluslararası ziyaretçileri çekmek için önemli çabalar harcadı, vize gereksinimlerini hafifletme, kurumsal pazarlardan gelen turistlere yönelik bağlantıları kolaylaştırma gibi.
Suudi Turizm Otoritesi‘nin Flynas veya Suudi Arabistan Havayolları (Saudia) uçuşlarına rezervasyon yapan yolculara ücretsiz 96 saatlik aktarma vizesini başlatması, ülkenin turizm olanaklarını daha erişilebilir hale getirmeyi amaçlayan bir dizi girişimden sadece biridir.
ORTADOĞU, GİRİŞ KAPASİTESİNDE HAKİMİYETİNİ SÜRDÜRÜYOR
Orta Doğu’dan gelen giriş kapasitesi hala en yüksek durumda ve 2019’dan bu yana %23 büyüdü. Bu, tüm uluslararası kapasitenin %81’ini temsil ediyor. İkinci en büyük pazar Asya Pasifik, neredeyse çeyrek oranında büyüdü ve Suudi Arabistan’ın uluslararası kapasitesinin %10’unu oluşturuyor. Gelen kapasite en çok Avrupa’dan arttı, ancak aynı dönemde iki katına çıksa da hacimler hala küçük, yalnızca %5’lik bir payı temsil ediyor. Kuzey Amerika’dan gelen kapasite pandemiden bu yana toparlanmadı, 2019’a göre %16 düştü ve uluslararası kapasitenin yalnızca %0.3’ünü oluşturuyor.
2023’te Suudi Arabistan’a uçan ilk 10 ülke pazarı, çıkış yapan Müslüman seyahat pazarının önemini yansıtmaktadır; en büyük olanlar Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır’dır. Türkiye’den gelen kapasite, geçen yıl içinde %150’den fazla arttı ve muhtemelen İstanbul’un yeni havaalanı üzerinden aktarma yapan trafiği içermektedir. Birkaç Avrupa ülkesi, özellikle Birleşik Krallık, İtalya ve Fransa, kapasitelerini son iki yılda önemli ölçüde artırdılar; sırasıyla %58, %193 ve %22 büyüme gösterdi. Çin’den gelen kapasite neredeyse pandemi öncesi seviyelere geri dönmüştür ki bu tüm Çin çıkışlı pazarlar için geçerli değildir.
Suudi Arabistan Turizm Bakanlığı, Çin’i önemli bir küresel turist kaynağı olarak görmekte ve Çinli gezginlere yönelik olarak Çin merkezli Trip.com Group ile anlaşma ve ortak pazarlama kampanyaları yapmaktadır. Ağustos 2023’ün başlarında Saudia, Cidde’den haftada dört kez işleyecek olan ilk doğrudan Pekin uçuşunu başlattı.
SUUDİ HAVAYOLLARI, BOEING’İN TARİHİNİN BEŞİNCİ BÜYÜK TİCARİ SİPARİŞİNİ VERMEYİ PLANLIYOR
2023’te Suudi Arabistan Havayolları, kapasitenin %41’ini temsil ederken, özel Suudi havayolları LCC Flyadeal ve hibrit kısa mesafe operatörü Flynas toplam pazarın %25’ini temsil ediyor. Mart 2023’te Saudia ve Boeing, 39 yakıt verimli 787 uçağının siparişini ve 10 uçağa daha yönelik opsiyonları içeren bir anlaşmayı duyurdu. Havayolu ayrıca 100 adet Lilium eVTOL Jet satın almak ve birinci sınıf misafirleri için hub’larına sorunsuz besleme bağlantıları ile yeni elektrikli noktadan noktaya hava bağlantılarını başlatmak üzere bir niyet mektubu imzaladı. Lilium Jet, sıfır işletme emisyonlarıyla sürdürülebilir ve zaman tasarrufu sağlayan seyahat imkanı sunarak ulusal bayrak taşıyıcısının ülkenin sürdürülebilir hava mobilitesi geliştirme stratejisine katkıda bulunacak.
Suudi Arabistan’ın yeni milli havayolu Riyadh Air de şekillenmeye başladı ve ilk uçuşlarını 2025’in başlarında yapmayı planlıyor. Şirket, 39 onaylanmış sipariş ve başka 33 opsiyon ile Boeing’e büyük bir sipariş verdi. Yeni taşıyıcının ilk odak noktası, Riyad’daki King Khalid Uluslararası Havalimanı hub’ında bağlantıları artırmak için uluslararası hizmetlere olacak. Uzak Doğu’nun büyük başkentleri, erken programlarda muhtemelen yer alacaktır.
SUUDİ ARABİSTAN HAVALİMANLARINI DÖNÜŞTÜRMEK
Ülkenin ulaşım altyapısının yeniden düzenlenmesi hızla devam ediyor, mevcut havaalanları yenileniyor ve birkaç yeni ticari havaalanı inşa ediliyor. Cidde’deki King Abudlaziz Uluslararası Havalimanı ve Riyad’daki King Khalid Uluslararası Havalimanı, kapasite bakımından en yoğun havaalanlarıdır, birincisi geçen yıl %15 büyüdü. Kapasite, krallığın kuzeyindeki NEOM Körfezi havaalanında (NUM) en fazla büyüdü, burada geçen yıl neredeyse iki katına çıktı. Bu kapasitenin bir kısmı muhtemelen daha sonra yeni NEOM Uluslararası Havalimanı’na geçecektir, bu da büyük ölçekli bir giga-projenin parçalarından biridir.
GİGA PROJELER ŞEKİL ALMAYA BAŞLIYOR
Çeşitli ‘giga-projeler’ ve cazibe merkezlerinin inşası tam hızla devam ediyor. Açılacak olan ilk projelerden biri, Mayıs 2023’e planlanan, Red Sea Global tarafından geliştirilen ekoturizm odaklı The Red Sea’dir. İlk üç tatil köyünün Kasım ve Aralık ayları arasında açılması planlanıyor.
Bu arada, Suudi Arabistan’ın büyük projesi NEOM, 500 milyar dolarlık bir maliyetle, bilişsel şehirler, araştırma merkezleri, limanlar, turistik destinasyonlar ve eğlence mekanlarını içerecek. Suudi yetkilileri, 2025’e kadar yaklaşık bir milyon ve 2030’a kadar beş milyon ziyaretçi çekmeyi hedefliyorlar. NEOM’un akıllı şehir ve sürdürülebilir kalkınma projesi, kendi havayolu ve havaalanı sistemini içerecek. NEOM’un ilk lüks adası olan Sindalah, 2024 başlarında açılması planlanıyor.
KÜRESEL TURİZM HEDEFİ, ANCAK ZORLUKLAR VAR
Ülke genelinde dini ve dini olmayan turizmi geliştirmek için büyük yatırımlar yapıldığı açıktır. Turizm Bakanlığı’nın kamu ve özel sektör ortaklarıyla işbirliği, Krallığın küresel bir turizm merkezi haline gelmesi yönünde bir adım daha atmaktadır.
Ancak önümüzde zorluklar da var. Krallık, potansiyel uluslararası turistlerin güvenini kazanmış değil ve eşitlik ve katı bir yasal sistem etrafındaki algılarını değiştirmeleri gerekiyor. Ülkede hızla değişen bir durum olsa da, bunun ana kaynak pazarlarına iletilmesi önemli olacaktır. Ayrıca, iç pazarı göz ardı etmemek ve genellikle yurtdışında tatil yapan Suudileri, Kızıldeniz tatil köyleri ve NEOM gibi cazibe merkezlerine yönlendirmek de önemli olacaktır. Orta Doğu’da zaten kurulmuş bir pazar pozisyonuyla, Dubai ve Abu Dabi’nin ikiz merkezleri ile Birleşik Arap Emirlikleri, bölgedeki turistler için artan rekabet karşısında güçlü bir yanıt sunabilir. Dubai, 2019’da 16.7 milyon turist çekti ve 2025’e kadar 23-25 milyon ziyaretçiye yönelik büyüme hedefine sahiptir. Katar da 2030’a kadar 6 milyon ziyaretçiyi hedeflemektedir.
Önümüzdeki birkaç yıl, Suudi Arabistan’ın turizm yolculuğunda kritik olacak ve ilgiyle izlemeye devam edeceğiz.
