Türkiye’de faaliyet gösteren Sivil Havacılık İşletmelerinin, Milli Sivil Havacılık Güvenlik Programı (MSHGP) ve ekleri ile Sivil Havacılık Güvenliği Eğitim ve Sertifikasyon Talimatı’nda (SHT-17.2) belirtilen güvenlik uygulamalarını yerine getirmeleri için gerekli olan organizasyon ve personel yapılanması hakkında çalışma esaslarını belirlemek, uygulama prensiplerini ortaya koymak, uygulamalarda ki sorumluluğun sivil havacılık işletmeleri tarafından takip edilerek, hem işletme içi hem de yerel ve ulusal otorite ile koordinasyonun sağlanması hususunda kriterleri belirleyen Havacılık İşletmeleri Güvenlik Yönetim Sistemi (SeMS) Talimatı (SHT-17.3) 17.12.2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
HAVACILIK İŞLETMELERİ GÜVENLİK YÖNETİM SİSTEMİ (SeMS) TALİMATI
(SHT-17.3)
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç Kapsam Dayanak Tanım ve Kısaltmalar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Talimatın amacı, Türkiye’de faaliyet gösteren Sivil Havacılık
İşletmelerinin, Milli Sivil Havacılık Güvenlik Programı (MSHGP) ve ekleri ile Sivil Havacılık
Güvenliği Eğitim ve Sertifikasyon Talimatı’nda (SHT-17.2) belirtilen güvenlik uygulamalarını
yerine getirmeleri için gerekli olan organizasyon ve personel yapılanması hakkında çalışma
esaslarını belirlemek, uygulama prensiplerini ortaya koymak, uygulamalarda ki sorumluluğun
sivil havacılık işletmeleri tarafından takip edilerek, hem işletme içi hem de yerel ve ulusal
otorite ile koordinasyonun sağlanması hususunda kriterleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Talimat, sivil hava taşımacılığı ve sivil havacılık alanında faaliyet
gösteren havacılık işletmeleri ile havaalanlarında faaliyet gösteren yetkilendirilmiş özel güvenlik
kuruluşlarını kapsar.
Hukuki dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Talimat, aşağıda belirtilen mevzuata dayanılarak hazırlanmıştır:
a) 7/10/2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun,
b) 19/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu,
c) 18/11/2005 tarihli ve 5431 sayılı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanun,
ç) Şikago’da 7/12/1944 tarihinde akit ve imza edilmiş olan Uluslararası Sivil Havacılık
Antlaşması ve Sivil Havacılık Geçici Sözleşmesi ve Bunların Eklerinin Onanmasına Dair 5/6/1945
tarihli ve 4749 sayılı Kanun,
d) Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’nin kanunlarla uygun bulduğu sivil havacılıkla
ilgili uluslararası antlaşmalar ve sözleşmeler,
e) SHY-22 Havaalanı Yer Hizmetleri Yönetmeliği,
f) SHY-6A Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Yönetmeliği,
g) SHY-6B Genel Uçak İşletmeleri Yönetmeliği,
ğ) SHT 150.10A Havaalanları Yer Hizmet ve Türleri Talimatı, h) SHT-17.2 Havacılık Güvenliği Eğitim ve Sertifikasyon Talimatı
ı) Milli Sivil Havacılık Güvenlik Programı ve Ekleri,
i) ECAC Doküman 30 Bölüm 2 Güvenlik Dokümanı,
j) ICAO Doküman (8973) Havacılık Güvenliği El Kitabı,
k) Uluslararası Hava Taşıyıcıları Birliği (IATA)’nın Güvenlik Yönetim Sistemi (SemS)
Kitabı.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 4 – (1) Bu Talimatta yer alan tanımlar ve kısaltmalar:
a) ECAC: Avrupa Sivil Havacılık Konferansını,
b) Güvenlik yönetimi: Sivil Havacılık İşletmelerinin genel yönetim faaliyetlerinin bir
parçası olup, sivil havacılık faaliyetlerinin tümüyle güvenli bir şekilde gerçekleşmesine katkı
sağlayan usul ve uygulamaların bütününü,
c) GSYY: Güvenlikten Sorumlu Yetkili Yönetici, havacılık işletmeleri tarafından atanarak
SHGM tarafından onaylanan ve güvenlik yapılanmasında havacılık güvenliğinden sorumlu
yetkili yönetici personeli,
ç) Havacılık işletmeleri: Sivil havacılık alanında faaliyet gösteren ticari hava taşımacılığı,
genel havacılık, amatör havacılık, sportif havacılık, havaalanı, terminal, ikram, yer hizmeti,
kargo acentaları, antrepo, onaylı bakım ve özel güvenlik hizmeti kuruluşlarını veya işletmeleri,
d) ICAO: Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatını,
e) IATA: Uluslararası Hava Taşıyıcılar Birliğini,
f) IOSA: IATA Operasyonel Emniyet Denetimini,
g) MSHGP: Ülkemizde sivil havacılık güvenliğini sağlamaya yönelik alınacak tedbirlerin
standartlarını belirleyen, İçişleri Bakanlığı ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın
ortaklaşa yayınladığı Milli Sivil Havacılık Güvenlik Programını,
ğ) Milli Sivil Havacılık Güvenlik Kalite Kontrol Programı (MSHGKKP): MSHGP’nin
etkinliğini ve verimliliğini izlemek üzere oluşturulmuş olan Milli Sivil Havacılık Güvenlik
Kalite Kontrol Programını,
h) Onaylama: Havacılık işletmesi tarafından atanan ve bu Talimatta belirlenen prosedürlere
göre yapılan değerlendirme sonucunda kişinin bu görevi yerine getirebileceği yeterlikte
olduğunun SHGM tarafından onaylanmasını,
ı) Özel güvenlik personeli: 07/10/2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine
Dair Kanuna göre yetkilendirilen ve aşağıda belirtilen güvenlik hizmetlerinin uygulanmasından
doğrudan görevli ve sorumlu olan personeli, 1) Kişilerin, uçak altı veya kabin bagajları ile kişiler tarafından taşınan eşyaların,
kargonun, postanın, şirket postası ve şirket malzemelerinin polis gözetiminde elle veya güvenlik
teçhizatı ile veya patlayıcı tespit köpeği ile aranması, taranması ve kişilerle mülakat yapılması,
yolcuların doküman kontrolünün yapılması,
2) Hava aracının aranması, kontrolü ve korunması,
3) Havaalanlarında bulunan güvenlik tahditli alanlara giriş kontrolü,
4) Devriye, eskortluk, nöbet hizmetleri,
5) Araç araması,
6) Yolculara ait silahların terminal ile uçak arasında nakli.
i) Özgeçmiş araştırması: Şahsın güvenlik kontrolleri yapmaya uygunluğunun ve/veya
güvenlik tahditli alanlara eşliksiz girmeye uygunluğunun araştırıldığı değerlendirmeyi de
kapsayan, bir şahsın adli sicil kayıtları da dahil kimliğinin ve geçmiş hayatının kontrolünü,
j) Sorumlu Yönetici: Ticari hava taşımacılık işletmeleri için nitelikleri Ticari Hava
Taşıma İşletmeleri Yönetmeliği (SHY-6A)’nın 21 inci maddesinde organizasyondaki yeri
belirtilen, aynı Yönetmeliğin 20 nci maddesi ve Avrupa Birliği-EU-JAR OPS 1.175(i) maddesi
ile tanımlanan yönetici personeli,
k) SeMS: Güvenlik Yönetim Sistemini,
l) SHGM: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünü,
m) Yerel Güvenlik Otoritesi: Havaalanı Mülki İdare Amirliğini,
n) Yetkili Otorite: Milli Sivil Havacılık Güvenlik Programının idamesi, uygulanması ve
geliştirilmesi, bu konu ile ilgili yeni politikaların belirlenmesi ve tedbirlerin alınması, ICAO ve
ECAC standartları ile tavsiye edilen uygulamalarının yerine getirilmesi ile kurumlar arasında
koordinasyonun sağlanmasından sorumlu ve yetkili olan Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünü,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yönetim, Organizasyon ve Sorumluluklar
Havacılık güvenliği yönetimi ve organizasyonu
MADDE 5 – (1) Havacılık işletmelerinin; havacılık güvenliğini, işletme politikasının
önemli bir unsuru olarak görmeleri ve uygulamaları, havacılık güvenliğinin sürekliliğini
sağlamak için gerekli güvenlik tedbirlerini zamanında almaları gerekir.
(2) Havacılık işletmesinin etkin bir güvenlik yönetim sistemi ve politikası olmalı ve
aşağıdaki unsurları içermelidir:
a) İşletmenin kurumsal değerleri,b) Organizasyon yapısı,
c) Üst yönetimin havacılık güvenliği ve emniyetine verdiği önem,
ç) Tüm işletmede güvenlik anlayışının yerleştirilmesi ve geliştirilmesi,
d) Güvenlik organizasyonunun oluşumu ve güvenlikten sorumlu yetkili yöneticinin seçimi,
e) GSYY ile diğer güvenlik personelinin görev tanımları,
f) GSYY ve güvenlik personeli ile diğer personelin havacılık güvenliği eğitimi,
g) Güvenlik ihlallerinin araştırılması ve rapor edilmesi,
ğ) Risk analizi ve tehdit değerlendirilmesi,
h) Kriz yönetimi ve acil durumlara müdahale usulleri,
ı) Kalite kontrol sistemi dâhilinde düzenli ve etkili denetim,
i) Tatbikat,
j) Terminoloji, dokümantasyon, kayıt,
k) Havacılık otoritesi ve havaalanı otoritesi ile iletişim,
l) İşletme içi iletişim ve sorumluluk paylaşımı,
m) Ulusal ve uluslararası kural ve uygulamaları takip,
n) Havaalanı/heliport güvenlik işleyişi,
o) Prosedür,
p) Havacılık güvenliği konusunda koordinasyon.
Sorumluluk
MADDE 6 – (1) Havacılık işletmesinin faaliyetlerinin, havacılık güvenliği kurallarına
uygun olarak yürütülmesi ve geliştirilmesinde, işletme yönetimi birinci derecede sorumludur.
Güvenlik politikası
MADDE 7 – (1) Güvenlik politikası, işletme yönetiminin genel vizyon/misyon ve
hedeflerinde yer almalıdır. Bu amacın gerçekleştirilmesinde önemli rol oynayan işletme içi
denetimlerden ve değerlendirmelerden; işletme yönetimi, güvenlik yönetimi, emniyet yönetimi
ve kalite yönetimi birlikte sorumludur.
Standartlar
MADDE 8 – (1) İşletmenin güvenlik politikası, yürürlükteki MSHGP ve yetkili otoritenin yayınladığı mevzuat ile uluslararası sivil havacılık güvenliği standartları ICAO Ek-17 Güvenlik,
ECAC Doc 30 Bölüm 2 Güvenlik, IATA SeMS ve IOSA gerekliliklerini karşılamalı ve
sürekliliği sağlayacak unsurları içermelidir.
Genel müdür veya eşdeğeri
MADDE 9 – (1) Genel Müdür, sorumlu müdür veya en üst yetkili amir, yetkili otorite
tarafından tanımlanan standartlar ve MSHGP’nda belirlenen standartlara uygun olarak bütün
faaliyetlerin uygulanmasını güvence altına almaktan sorumlu olup bunlar için gereken desteği
sağlar.
Havacılık işletmeleri
MADDE 10 – (1) Havacılık işletmeleri; güvenlik birimi ve personelinin eğitimine ilave
olarak, diğer birimleri ve personelini havacılık güvenliği konusunda bilinçlendirir, uygulamalar
geliştirir ve toptan güvenlik anlayışının yerleştirilmesi için çalışır.
Güvenlikten sorumlu yetkili yönetici
MADDE 11 – (1) Sivil havacılık işletmeleri ve hava alanlarında özel güvenlik hizmeti
veren kuruluşlar, genel müdüre bağlı bir GSYY atayarak, bu yönetici liderliğinde bir güvenlik
yapılanması oluşturur. GSYY işletmenin organizasyon yapısında ve el kitaplarında yer alır.
GSYY bulundurma zorunluluğu
MADDE 12 – (1) Yetkilendirilmiş veya ruhsatlandırılmış havacılık işletmelerinin,
faaliyette bulundukları sürece güvenlikten sorumlu yetkili yönetici bulundurmaları gerekir. Bu
yönetici, yapacağı uygulamalardan işletme yönetimine ve yetkili otoriteye karşı sorumludur.
Uygunluk ve onaylama
MADDE 13 – (1) GSYY’nin uygunluğu, Yetkili Otorite tarafından aşağıdaki belge ve
bilgiler değerlendirilerek belirlenir, uygun olanlara “Yönetici Personel Onay Belgesi”
düzenlenir.
(2) GSYY onaylanmasında aranacak şartlar ve istenen belgeler şunlardır:
a) Yönetici Personel Onay Formu (Formun güncel haline Genel Müdürlük internet
sitesinden ulaşılabilir),
b) Bu Talimatın Ek-1’inde yer alan “Havacılık Güvenliği Eğitim ve Sertifikasyon Talimatı
(SHT 17.2)’ye uygun eğitimleri aldığını gösterir belgeler,c) GSYY’nin iş sözleşmesi ve SGK sigortalı hizmet listesi (Ancak GSYY şirket ortağı ve
herhangi bir SGK kurumuna bağlı değil ise bu belgeler aranmaz),
ç) Sivil havacılık alanında, havacılık güvenliğini içerecek 1 yıllık tecrübe sahibi olduğunu
gösterir belge,
d) İletişim bilgilerini de içerecek şekilde hazırlanmış özgeçmiş,
e) Nüfus cüzdanı örneği,
f) SHT-17.1 Tüm Havaalanları Giriş Kartı Talimatının 14 üncü maddesindeki şartları
taşıdığına ilişkin özgeçmiş araştırması veya geçerli bir havaalanı giriş kartı varsa bu kartın bir
örneği,
g) SHGM hizmet tarifesine göre uygun kodla yatırılmış ücret dekontu,
ğ) SHGM tarafından belirlenebilecek diğer bilgi, belge, mülakat ve sınav sonuçları.
GSYY’nin değiştirilmesi
MADDE 14 – (1) Yetkili otorite tarafından yapılan inceleme ve denetlemelerde, güvenlik
yönetiminde gerekli faydayı belirli bir süreçte sağlayamayan veya uygulamalarda olumsuzluk ya
da havacılık güvenliğini direkt etkileyen bir kusur tespit edildiğinde, işletmelerin güvenlikten
sorumlu yetkili yöneticisinin değiştirilmesi ve/veya güvenlik yapılanmasının gözden geçirilmesi,
yetkili otorite tarafından istenebilir. Güvenlikten sorumlu yetkili yöneticilerin değiştirilmesi
durumunda Yönetici Personel Onay Formu 30 gün içinde doldurularak SHGM’den onay talep
edilir.
GSYY’nin yetki ve sorumlulukları
MADDE 15 – (1) SHGM tarafından onaylanan GSYY, sivil havacılık güvenliği konusunda
mevzuatta yazılı kuralların işletmede uygulanmasından/uygulattırılmasından yetkili ve
sorumludur. Ayrıca GSYY aşağıda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden
yetkili ve sorumludur:
a) Havacılık güvenliği ve işletmenin görev alanındaki ulusal/uluslararası güvenlik
mevzuatını takip ederek, yeni kuralları ve tavsiyeleri yürürlüğe koymak,
b) Yürürlükteki kural ve uygulamaların gerçekleştirildiğinden emin olmak için
prosedürlerin yeterliliğini ve bu prosedürlere uyumu takip etmek,
c) Güvenlik konusunda, işletmeye ait merkez ve temsilciliklerde sorumlu olmak,
ç) MSHGP’ye uygun olarak işletmenin eğitim ve güvenlik planını hazırlamak, yazılı olarak
hazırlanan güvenlik planını ilgili yetkili otoriteye onaylatmak,d) Hava alanı bazında güvenlik planının hazırlanarak hava alanı otoritesine onaylatılmasını
sağlamak,
e) İşletme içi hizmetlerin ve işletme için alınan hizmetlerin güvenlik denetimlerinin
yapılmasını ve düzeltici faaliyetlerin yerine getirilmesini sağlamak,
f) Raporlama ve kayıt sistemini oluşturmak,
g) Kalite sistemi dahilinde yapılan iç denetlemelerin koordinasyonunu sağlamak,
ğ) Güvenlik için gerekli kaynakları araştırarak yönetime sunmak,
h) Yetkili ve yerel otorite ile iletişim noktası olup koordinasyonu sağlamak,
ı) Gerek güvenlik personelinin gerekse diğer personelin güvenlik anlayışını artıracak
eğitim/seminer programları düzenlemek,
i) Eğitim birimi ile koordineli çalışarak, işletmenin faaliyet alanlarındaki havacılık
güvenliği sorumluluğu ve uygulamaları konusunun eğitim programlarında yer almasını
sağlamak,
j) Risk ve tehdit analizi yaparak alınacak ilave önlemleri belirlemek, planlamak ve
uygulamak,
k) Güvenlik ile ilgili diğer faaliyetlerin kayıtlarının tutulmasını sağlamak,
l) Sivil savunma veya savaş ve seferberlikle ilgili mevzuatın görev yaptığı işletmeyi de
kapsaması durumunda, öngörülen faaliyetleri planlamak ve yürütmek.
İşletme güvenlik yapısı
MADDE 16 – (1) Sivil havacılık işletmeleri tarafından etkin bir güvenlik teşkilatı, GSYY
liderliğinde uygun nitelikte, yeterli sayıda personel ve teçhizat ile tesis edilir. Bu güvenlik
teşkilatı, işletme faaliyetlerinin uluslararası ve ulusal sivil havacılık güvenliği mevzuatı
usullerine uygun biçimde yürütülmesini sağlamakla görevlidir.
Güvenlik hizmeti satın alınması
MADDE 17 – (1) İşletmeler, yetkili otoritenin onayladığı kuruluşlardan aşağıda belirtilen
güvenlik hizmetini/hizmetlerini alabilir.
a) Yolcu ile kabin ve uçakaltı bagaj taraması,
b) Kargo taraması,
c) Patlayıcı Tespit Sistemi (EDS),
ç) Uçak gözetim denetimi,
d) Çevre güvenliği/bina güvenliği,e) Yolcu mülakatı/doküman kontrolü,
f) Refakat/koruma,
g) Köpek kullanımı,
ğ) Terminal ile uçak arasında silah ve mermi/fişek taşınması.
(2) Havacılık işletmesinin 7/10/2004 tarih ve 5188 sayılı Kanuna göre güvenlik hizmeti
satın alması durumunda işletme, müstakil bir GSYY görevlendirir. Alt yüklenici tarafından
sağlanan hizmetlerde sorumluluk her zaman işletmede olup GSYY, alınan güvenlik hizmetinin
uygunluğundan ve koordinasyonunu sağlamaktan sorumludur. Ayrıca, işletme ile alt yüklenici
arasında, güvenlik ile ilgili hizmetleri ve uygulamaları açıkça ifade eden yazılı bir sözleşme
bulunmalıdır.
(3) Havacılık işletmesi, güvenlik hizmetlerinin bir kısmını veya tamamını 7/10/2004 tarih
ve 5188 sayılı Kanuna göre hizmet veren bir özel güvenlik kuruluşundan alıyorsa, idari, eğitim,
denetim ve program ile harekat görevleri bu özel güvenlik hizmeti veren kuruluş tarafından
yapılabilir. Ancak sorumluluk işletmeninin görevlendirdiği GSYY’ye aittir.
(4) Havacılık işletmesi ile hizmet aldığı özel güvenlik işletmesi aynı kuruluş bünyesinde
ise havacılık işletmesi GSYY olarak, gerek kendi işletmesinden gerekse özel güvenlik
işletmesinden bir yetkiliyi atayabilir. Ayrıca, aynı işletme bünyesinde bulunan havacılık
işletmelerinde ana işletmede GSYY bulunması, tüm işletme sorumluluğunun kendisinde olması
kaydıyla yeterlidir.
Güvenlik personeli seçimi
MADDE 18 – (1) Havacılık işletmesi, kendi güvenlik yapısını kuracaksa veya hizmet satın
alacaksa, güvenlik personeli seçiminde, işletmenin belirlediği kriterlerin yanında, görevle ilgili
ulusal ve uluslararası standartları göz önünde bulundurarak, yeterlilik testleri ve mülakat gibi
yöntemlerle personel seçiminin yapılmasını/yaptırılmasını sağlar.
Temsilciliği bulunan işletmeler
MADDE 19 – (1) Temsilciliği, istasyonu veya şubesi bulunan işletmeler, temsilciliklerde
merkezdeki GSYY ile yakın koordinasyon içinde bulunan, havacılık güvenliğinden sorumlu
müstakil bir yönetici personel görevlendirebilecekleri gibi, SHT-17.2’ye göre en az sivil
havacılık güvenliği bilinci eğitimi (Modül 1) ve temel sivil havacılık güvenliği eğitimi (Modül
2)’yi içeren bir kurs ve opsiyonel olarak işletmenin faaliyet alanıyla ilgili güvenlik eğitimi almış
en az 1 yıl havacılık sektöründe tecrübesi bulunan personelden birini güvenlikten sorumlu
yönetici olarak temsilciliklerde görevlendirir.Güvenlik yapılanmasında birimler
MADDE 20 – (1) İşletmelerin güvenlik yönetimlerinde aşağıdaki görevleri yapacak birim
veya birimler bulunur. Birimler görevleri aksatmayacak şekilde birleştirilebilir veya bu görevler,
görevleri arasında yer alması şartıyla farklı birimlerin sorumluluğuna verilebilir. Bu yapı
organizasyon şemasında yer alır.
a) Güvenlikten sorumlu yetkili yöneticilik görevi: İşletmenin havacılık güvenliği ile ilgili
sorumluluğa sahip yöneticisidir.
b) İdari görevler: Güvenlik yönetimi ile ilgili yapılacak tüm genel yazışmalar ve kayıtların
tutulması ile idari işlerin yürütülmesidir.
c) Eğitim görevleri: Temel olarak güvenlik görevlilerinin SHT-17.2 çerçevesinde eğitim
alınmasının sağlanması ve işletme çalışanlarının güvenlik anlayışının geliştirilmesine yönelik
programlar hazırlanıp uygulanması ile eğitim tarihi, süresi, katılanlar, kayıtlar ve ilgili diğer
faaliyetlerin planlanıp yürütülmesidir.
ç) Plan, program ve denetleme görevleri: İşletmenin güvenlik planı ile MSHGP’de
öngörülen diğer planların hazırlanması ve bu planların güncel tutulmasıdır. Bulunulan bölgede
veya meydanda işletmenin faaliyetlerine yönelik risk ve tehdit değerlendirmesinin yapılması,
planların bu bulgulara göre revize edilmesi ayrıca uygulamaların periyodik olarak denetlenerek
eksikliklerin tespit edip bu eksikliklerin giderilmesi için yeni önlem ve uygulamaların
geliştirilmesidir.
d) Harekât görevleri: Güvenlik faaliyetlerini yeterli sayıda güvenlik personeli istihdam
edilerek veya hizmet alımı yöntemiyle yürütülmesidir.
Havayolu işletmeleri ve genel havacılık işletmeleri
MADDE 21 – (1) Tarifeli seferle yolcu taşıyan havayolu işletmeleri, yük/kargo taşımacılığı
yapan havayolu işletmeleri ve tarifesiz seferle yolcu taşıyan havayolu işletmeleri GSYY
idaresinde bir güvenlik yönetimi kurar. Ayrıca, ihtiyaç duyulması halinde güvenlikten sorumlu
yetkili yöneticiye bir yardımcı görevlendirilir. Yardımcı tam zamanlı veya yarı zamanlı olabilir.
Güvenlik yönetimi, bu Talimatın 20 nci maddesinde belirtilen görevleri yerine getirecek
yapılanmayı kurar. Bu işletmelerde GSYY sorumlu yönetici olarak görev yapar. Bu konuda
denetlemeler, operasyon denetimi ve/veya havacılık güvenliği denetimleri çerçevesinde
gerçekleştirilebilir.
(2) Hava taksi, genel havacılık, amatör havacılık ve sportif havacılık işletmeleri, müstakil
veya mevcut idari personelden birini GSYY olarak görevlendiriebilir. GSYY, yeterli sayıda
personel ile bu Talimatın 20 nci maddesinde belirtilen görevleri yürütür.
(3) GSYY’ye yardımcı atanması halinde isteğe bağlı olarak yetkili otoriteye onaylatılır. Bu
durumda bu Talimatın 13 üncü maddesinde belirtilen şartlar sağlanmalıdır.Havaalanı ve terminal işletmeleri
MADDE 22 – (1) Havaalanı işletmeleri, işletme merkezinde GSYY idaresinde bir güvenlik
yönetimi kurar. Gerek duyulması halinde, GSYY’ye bir yardımcı görevlendirilir. Güvenlik
yönetimi bu Talimatın 20 nci maddesinde belirtilen görevleri yerine getirir. İşleticiye ait birden
fazla havaalanı varsa, her havaalanında bir güvenlik yöneticisi görevlendirilir. Bu güvenlik
yöneticisi, bu Talimatın 20 nci maddesinde belirtilen görevleri yeterli sayıda personel ile yürütür.
(2) Terminal işleticileri GSYY idaresinde bir güvenlik yönetimi kurar. GSYY, bu
Talimatın 20 nci maddesinde belirtilen görevleri yeterli sayıda personel ile yürütür.
Yer hizmetleri ve ikram kuruluşları
MADDE 23 – (1) Yer hizmetleri ve ikram kuruluşları, kuruluşların merkezinde GSYY
idaresinde bir güvenlik yönetimi kurar. Gerek duyulması halinde, güvenlikten sorumlu yetkili
yöneticiye bir yardımcı görevlendirilir. Güvenlik yönetimi, bu Talimatın 20 nci maddesinde
belirtilen görevleri yeterli sayıda personel ile yürütür.
Yetkili kargo acenteleri ve antrepolar
MADDE 24 – (1) Merkez ve en az 3 şubesi olan yetkili kargo acentaları, GSYY idaresinde
kuruluş merkezinde bir güvenlik yönetimi kurar. Gerekirse güvenlikten sorumlu yetkili
yöneticiye bir yardımcı görevlendirilir. GSYY bu Talimatın 20 nci maddesinde belirtilen
görevleri yeterli sayıda personel ile yürütür.
(2) Merkez ve en fazla 2 şubesi olan yetkili kargo acenteleri, müstakil olarak veya mevcut
idari personelden birini GSYY olarak görevlendirir. GSYY, bu Talimatın 20 nci maddesinde
belirtilen birimlerin görevini yeterli sayıda personel ile yürütür.
(3) Havayoluyla taşınacak kargo/kurye/posta/paket/hızlı gönderi gibi materyallerin
depolama, geçiş ve elleçleme gibi işlemlerinin yapıldığı işletmelerden, merkez ve birden fazla
şube/temsilciliği olanlar, GSYY idaresinde işletme merkezinde bir güvenlik yönetimi kurar ve
şubelerde/temsilciliklerde güvenlikten sorumlu bir yönetici görevlendirir. Sadece bir merkezi
bulunan ve başka bir şubesi/temsilciliği bulunmayan işletmeler de GSYY atar ve bu Talimatın 20
nci maddesinde belirtilen birimlerin görevini yeterli sayıda personel ile yürütür.
Onaylı bakım kuruluşları
MADDE 25 – (1) Onaylı teknik bakım kuruluşları ile hangar işletmeleri, müstakil olarak
veya mevcut idari personelden birini GSYY olarak görevlendirebilir. GSYY, bu Talimatın 20 nci
maddesinde belirtilen birimlerin görevlerini yeterli sayıda personel ile yürütür.Yetkili havaalanı tedarikçileri
MADDE 26 – (1) Yetkili havaalanı tedarikçileri sadece bir havaalanında faaliyet gösteriyor
ise bir GSYY görevlendirilir. GSYY, müstakil veya mevcut personelden biri olabilir ve bu
Talimatın 20 nci maddesinde belirtilen görevleri yürütür.
(2) Faaliyette bulunulan birden fazla havaalanı olması durumunda ise merkezde müstakil
bir GSYY bulundurulur. Diğer havaalanlarında ise bir personel GSYY ile iletişimde olmak ve
havacılık güvenliği konularını takip etmek üzere görevlendirilir.
Hava trafik yönetimi (ATM) kuruluşları
MADDE 27 – (1) Hava trafik yönetimi kuruluşları/işletmeleri, müstakil olarak veya
mevcut idari personelden birini GSYY olarak görevlendirebilir. GSYY, bu Talimatın 20 nci
maddesinde belirtilen birimlerin görevini yeterli sayıda personel ile yürütür.
(2) Faaliyette bulunulan birden fazla havaalanı olması durumunda merkezde müstakil bir
GSYY bulundurulur. Diğer havaalanlarında ise bir personel GSYY ile iletişimde olmak ve
havacılık güvenliği konularını takip etmek üzere görevlendirilir.
(3) Hava trafik yönetimi kuruluşları/işletmelerinde görevlendirilen GSYY ilave olarak
MSHGP ve ECAC Doc30 Bölüm II Güvenlikte yer alan siber tehditler konusunu da takip
etmekten ve koordinasyonunu sağlamaktan sorumludur.
Özel güvenlik hizmeti veren işletmeler
MADDE 28 – (1) Havacılık faaliyetlerinde bulunan işletmelere, havacılık güvenliği
alanında MSHGP standartlarının sağlanması konusunda hizmet veren özel güvenlik işletmeleri,
merkezde bir GSYY atar. GSYY, bu Talimatın 20 nci maddesinde belirtilen görevleri, havacılık
işletmesinin koordinesinde ve sorumluluğunda yeterli sayıda personel ile yürütür.
(2) 7/10/2004 tarih ve 5188 sayılı Kanun çerçevesinde kendi bünyesinde özel güvenlik
teşkilatına sahip olan ve havacılık güvenliği alanında faaliyet gösteren işletmeler de bu Talimatta
yer alan yapılanmayı kurmak ve belirtilen gereklilikleri yerine getirmekle sorumludurlar. Ancak,
tüm işletme faaliyetlerinin güvenliğinden sorumlu bir başka yapı varsa güvenlik organizasyonu
kurmasına gerek yoktur.
Güvenlik planının hazırlanması ve onayı
MADDE 29 – (1) Her havacılık işletmesi, işletme güvenlik planını/programını/el kitabını
hazırlayarak yetkili otoriteye onaylatır; ayrıca faaliyette bulunulan her havaalanı için ayrı bir
güvenlik planı hazırlayarak havaalanı otoritesine onaylatır.
(2) İşletme güvenlik planı/programı/el kitabı aşağıda belirtilen gereklilikleri içermelidir: a) Yıllık denetleme planı,
b) Denetim prosedürleri,
c) Raporlama prosedürleri,
ç) Takip ve düzeltici faaliyet prosedürleri,
d) Kayıt sistemi,
e) Eğitim planı,
f) Dokümantasyon,
g) Organizasyon ve iletişim,
ğ) İşletme faaliyetleri,
h) Acil durum yönetimi,
ı) MSHGP ve uluslararası standartları içeren uygulamalar.
İşletme içi güvenlik denetimi ve denetçiler
MADDE 30 – (1) Güvenlik denetimi, prosedürlerin ve kuralların, uygulamada istenen
standarda ulaşıp ulaşmadığının doğrulanması için belirli bir olay veya faaliyet veya doküman
incelenerek denetçiler tarafından gerçekleştirilir. Bir denetim, yayınlanmış prosedürlerde
belirtilen yöntemle uygulamadaki yöntemin sistematik ve bağımsız olarak karşılaştırılmasıdır.
(2) İşletme içi denetimler GSYY koordinatörlüğünde gerçekleştirilir ve aşağıda belirtilen
süreçleri kapsar:
a) Denetimin içeriğinin duyurulması;
b) Planlama ve hazırlık,
c) Kanıtların toplanması ve kaydedilmesi,
ç) Kanıtların analizi ve raporlanması.
(3) Etkili bir denetimde aşağıdaki teknikler uygulanmalıdır:
a) Uygulamaların yerinde gözlemi,
b) Mülakat,
c) Doküman ve kayıt incelemesi.
(4) İşletme içi güvenlik denetçileri denetim konusunda eğitimi olan aşağıdaki personel
arasından seçilir:
a) Güvenlik yöneticisi,
b) Güvenlik personeli,c) Konusunda uzman personel,
ç) Havacılık güvenliği bilgisine sahip kalite sistemi personeli.
(5) Denetimin unsurları aşağıda belirtilenleri içermelidir:
a) Güvenlik denetim ve incelemelerinin düzenlenmesi ve bilgilendirme yapılması,
b) Raporda yer alan bulgulara çözüm tavsiye edilmesi,
c) Eylem planı hazırlanarak, belirlenmiş zaman hedeflerine göre çözüm uygulamalarının
takip edilmesi ve yönetime rapor edilmesi,
ç) Güvenlikte sürekliliğin sağlanması.
(6) Denetim planlaması: İşletme yıllık bir denetim programı yapmalıdır. İyi planlanmış bir
denetim programı tüm alanların periyodik olarak gözden geçirilmesini kapsamalıdır. Program
esnek olmalı ve plansız denetimlerin yapılabilmesine izin vermelidir. Ayrıca işletme, denetim
programını belirlerken, yönetim, organizasyon, operasyon ya da teknolojik değişiklikleri ve
mevzuatta olan değişiklikleri de göz önüne almalıdır. Bir sonraki yılın denetim planı en geç
içinde bulunulan yılın 31 Aralık tarihine kadar yapılmalı ve yönetim tarafından onaylanmalıdır.
(7) Düzeltici faaliyet: Güvenlik sisteminde, denetimin amacı, öncelikli olarak güvenlik
sisteminin etkinliğini araştırmak ve sorgulamaktır, bunun yanında, tanımlanan politika,
operasyon ve eğitim sistemin sürekliliğini sağlayarak uyum içinde olmalarını sağlamaktır. Bu
nedenle denetim faaliyetlerinin sonucu olarak tespit edilen uygunsuzluklar, GSYY tarafından
bağlı bulunduğu yöneticiye iletilmelidir. Uygunsuzlukların nedenleri belirlenmeli, gerekli
araştırmalar yapılmalı ve uygun düzeltici faaliyetler planlanmalıdır.
(8) Kayıtlar: Güvenlik programının sonuçlarını belgeleyen kayıtlar, doğru ve eksiksiz bilgi
ve belge olarak işletme tarafından ve kolayca erişilebilir bir şekilde saklanmalıdır. Aşağıdaki
kayıtlar gerçekleştikleri tarihten itibaren 3 yıllık bir zaman dilimi süresince muhafaza
edilmelidir. Aşağıdaki kayıtlar gerektiğinde yetkili otorite denetçileri tarafından da incelenebilir:
a) Denetim programları/raporları,
b) Bulgulara yapılan işlemler/eylem planları,
c) Düzeltici faaliyet raporları/takip denetimleri.
(9) Bulgunun giderilmesi için düzeltici faaliyetler kapsamında hedef tarihleri de içeren bir
eylem planı hazırlanır.
(10) Eylem planına uyulduğunu, düzeltici faaliyetlerin uygulandığını ve bunların etkili
olduğunu görmek için takip denetimleri yapılır.
(11) İç denetimde hazırlanan tüm raporların genel bir özeti hazırlanarak yıllık olarak
SHGM’ye gönderilir.İletişim
MADDE 31 – (1) Sivil havacılık işletmeleri tarafından güvenlik yapılanmasının kadrosu,
birim veya bölüm başkanlarının tüm iletişim bilgileri yetkili otoriteye bildirilir. Bu bilgilerde
değişiklik olması durumunda değişiklik tarihinden itibaren 15 gün içerisinde güncelleme yapılır.
Küçük işletmeler
MADDE 32 – (1) Havacılık güvenliği sisteminin kurulması ve dokümante edilmesi ile
güvenlik yöneticisi görevlendirilmesi gerekliliği tüm işletmeler için geçerlidir. Bu Talimatta yer
almayan işletmeler; uluslararası ve ulusal mevzuatta yer alan tüm gereklilikleri ve ayrıca
havaalanı otoritesinin belirlediği sorumlulukları yerine getirmek üzere bir güvenlik sistemi
geliştirir ve GSYY görevlendirir. Bu yapılanmanın yeterliliği konusundaki değerlendirmeyi
yetkili otorite yapar.
GSYY’nin birden fazla işletmede görev yapması
MADDE 33 – (1) Onaylanmış GSYY, bu Talimatta yer alan istisnalar dışında birden fazla
işletmede aynı veya farklı görevlerde bulunamaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sorumluluklar, Yaptırımlar ve Son Hükümler
Sorumluluk
MADDE 34 – (1) Güvenlik hizmetinin kendi bünyesinde ilgili yasalara uygun bir şekilde
oluşturulmuş personelle sağlanması veya mevzuata uygun olarak ruhsatlandırılmış güvenlik
hizmeti veren şirketlerinden temin edilmesi durumunda; bu Talimatta belirtilen sorumlulukların
yerine getirilmesinden işletmeci kuruluş sorumludur.
İdari ve cezai yaptırımlar
MADDE 35 – (1) Bu Talimatta belirtilen kurallara uyulmaması halinde;
a) SHGM tarafından yapılan denetlemeler sonucunda uygunsuzluk tespit edilmesi
durumunda, bu eksikliklerin giderilmesine yönelik havacılık işletmesi tarafından 15 gün
içerisinde bir eylem planı hazırlanarak SHGM’ye onaylatılmak üzere gönderilir. Eylem planına
uygunluk SHGM tarafından denetlenir. Uygunsuzluğun devamı halinde 2920 sayılı Türk Sivil
Havacılık Kanununun 143 üncü maddesi ve SHY-İPC Yönetmeliği uyarınca cezai işlem
uygulanır.
b) Güvenliği ciddi bir şekilde etkileyen uygunsuzluk tespit edildiğinde veya verilen süre
sonunda uygunsuzluğun devamı halinde hiçbir bildirimde bulunulmadan işleticinin operasyonu veya uçuşu veya faaliyeti durdurulur.
c) İşletmelerin yönetiminden sorumlu genel müdür ve/veya GSYY, SHGM tarafından
kusurlu görülürse yazılı olarak ihtar edilir. Kusurun devamı ve/veya Talimat hükümlerine aykırı
hususların tekrarı halinde ilgili yöneticilerin yetkileri, tespit edilen kusur derecesine göre belli bir
süreliğine askıya alınabilir veya tamamen iptal edilir.
Geçici hükümler
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 28/12/2010 tarihli SHT-17.3 Talimatında olmayan ancak bu
Talimatta yer alan onaylı bakım kuruluşları, yetkili havaalanı tedarikçileri, hava trafik yönetim
kuruluşları ve özel güvenlik hizmeti veren kuruluşlar, bu Talimatın gerekliliklerini yürürlük
tarihinden itibaren 6 ay içerisinde tamamlar.
Yürürlükten kaldırılan mevzuat
MADDE 36 – (1) Bu Talimatın yürürlüğe girmesi ile birlikte, 28/12/2010 tarihli Havacılık
İşletmeleri Güvenlik Yönetimi ve Organizasyonu Talimatı yürürlükten kalkar.
Yürürlük
MADDE 37 – (1) Bu Talimat yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 38 – (1) Bu Talimat hükümlerini Sivil Havacılık Genel Müdürü yürütür.EK-1
GSYY İÇİN GEREKLİ EĞİTİMLER
a- Havayolu İşletmeleri:
1) Havacılık Güvenlik Yönetimi Eğitimi/Havaalanı Güvenlik Operasyonu Eğitimi
2) Havayolu Güvenliği Eğitimi-Havaaracı, Kokpit ve Kabin Güvenliği Eğitimi
3) Denetçi/Havacılık Güvenliği Kalite Kontrol Sistemi Eğitimi (Opsiyonel)
4) Kargo Güvenliği Eğitimi
5) Tehlikeli Maddeler Eğitimi (Kategori 12)
b- Hava Kargo Acentaları/Antrepoları:
1) Temel Sivil Havacılık Güvenliği Eğitimi
2) Havacılık Güvenlik Yönetimi Eğitimi (Opsiyonel)
3) Kargo Güvenliği Eğitimi
4) Tehlikeli Maddeler Eğitimi-DGR (Kategori 12’yi kapsayan)
c- Güvenlik Hizmeti Veren Kuruluşlar:
1) Havacılık Güvenlik Yönetimi Eğitimi/ Havaalanı Güvenlik Operasyonu Eğitimi
2) Uçak Özel Güvenlik Hizmet ve Denetimi Kursu (Bu hizmeti verenler için zorunlu)
3) Denetçi/Havacılık Güvenliği Kalite Kontrol Sistemi Eğitimi (Opsiyonel)
ç- Yer hizmetleri/İkram Kuruluşları:
1) Havacılık Güvenlik Yönetimi Eğitimi
2) İkram Güvenliği Eğitimi (İkram GSYY)
3) Yer Hizmetleri Güvenliği Eğitimi (Yer hizmeti GSYY)
4) Uçak Temizlik Güvenliği Eğitimi (Yer hizmeti GSYY)
5) Denetçi/Havacılık Güvenliği Kalite Kontrol Sistemi Eğitimi (Opsiyonel)
d- Havaalanı/Terminal/Onaylı Bakım Kuruluşları İşletmeleri:
1) Havacılık Güvenlik Yönetimi Eğitimi/Havaalanı Güvenlik Operasyonu Eğitimi
2) Denetçi/Havacılık Güvenliği Kalite Kontrol Sistemi Eğitimi (Opsiyonel)
e- Havataksi/Amatör/Sportif havacılık işletmeleri:
1) Temel Sivil Havacılık Güvenliği Eğitimi
2) Havacılık Güvenlik Yönetimi Eğitimi (Opsiyonel)
f- Yetkili Havaalanı Tedarikçileri
1) Temel Sivil Havacılık Güvenliği Eğitimi
2) Sürücü Güvenliği Eğitimi (SHT-17.2 Modül 12 içeriği)
g- ATM Kuruluşları
1) Temel Sivil Havacılık Güvenliği Eğitimi
2) ATM Güvenliği (SHT17.2 Modül 15 içeriği)
ğ-Özel Güvenlik Kuruluşları
1) Kontrol Noktası Güvenlik Uygulamaları Eğitimi
2) Havacılık Güvenlik Yönetimi Eğitimi (Opsiyonel)
3) Patlayıcı Tespit Sistemi EDS Eğitimi (Bu hizmet veriliyorsa)
4) Tehlikeli Maddeler Eğitimi (Kategori 12)
