Jumbo jetlerin yavaş ölümü – şimdi hepsi neredeler?
Dünyanın en büyük havayolu şirketlerinden olan Delta, son 747’sini bu hafta Arizona “mezarlığına” gönderdi, jumbo jetin yavaş ölümünün bir başka bölümünü daha yaşandı.
Delta‘nın ABD’li rakibi olan United, geçen ay San Francisco’dan Honolulu’ya (1970’deki ilk 747 hizmet rotasını yeniden yaratarak) yaptığı uçuş ile 747’ye veda etti . Neredeyse 50 yıldır yorulmadan hizmet veren ikonik Boeing uçakları, artık gökyüzünden giderek kayboluyor.
En büyük müşterisi olan British Airways bile filosunda aşamalı olarak kaldırıyor. Airfleets.net web sitesinde göre halihazırda 36 jumbo jeti var ancak daha 34 tane daha hangarda, bu modelin 2024 yılına kadar tamamen hangara gideceğini belirtiyor.
1969’daki ilk uçuşundan bu yana birçok kez geliştirilen ve iyileştirilen 747’ye olan talep kesildi. Geçtiğimiz yıl yeni sipariş alınmadı.
1969’dan bu yana Boeing 1.500’den fazla jumbo jet üretti. Ancak bunların yaklaşık üçte ikisi hurdaya çıkarıldı, silindi ya da dünyanın uçak mezarlıklarından birine gönderildi.
Airfleets.net’e göre 512’i uçak hala “aktif” .
BA’nın yanı sıra, 747’nin en büyük kullanıcıları, saygın taşıyıcılardan bir gruptan oluşuyor. Dünyanın en eski havayolu şirketi olan KLM’nin uçak sayısı 17, ancak bu sayı hızlı bir şekilde düşüyor. Geçtiğimiz ay, Enschede havalimanı pistinde, geyik sürüsü tarafından karşılanan PH-BFR tescilli uçakları da son uçuşunu yapmıştı.
1953’te kurulan Lufthansa’da 32, tarihçesi 1946’ya uzanan Cathay Pacific’de 20, 1920’de kurulan Qantas’ta 9 adet bulunuyor.
747’leri halen faaliyette olan daha yeni havayolları da var; Virgin Atlantik 8 adet, Singapur Havayolları 7 adet ve Katar Havayolları 2 adet işletiyor.
Bunun ötesinde, büyük ölçüde kargo taşıyıcı havayolları, dünyanın uzak köşelerine dahi bu uçakla taşımacılık yapıyorlar. Lüksemburg’lu Cargolux’te 23 adet, hepsi Amerika’da yerleşik Atlas Air, UPS, Kalitta Air ve Polar Air Cargo’da sırasıyla , 30, 18, 17 ve 13 adet bulunuyor. Merkezi Moskova’da bulunan Air Bridge Cargo‘da ise 15 adet 747 bulunuyor.
Ayrıca İran’dan Mahan Air, Hazar Havayolları ve Saha Havayolları, Çin’den Suparna Havayolları ve Moldova’dan Terra Avia filosunda 747 yer alıyor.
İki askeri kuvvet; ABD Hava Kuvvetleri ve İran Hava Kuvveti tarafından da kullanılıyor – Aynı zamanda Ortadoğu hükümdarları arasında da popüler görünüyor, Bahreyn Kraliyet Filosunda üç, Kuveyt’te bir tane ve 2011 yılında ölen Suudi Arabistan Prensi Sultan Bin Abdülaziz‘in mülkiyetinde sahibi olduğu bir adet 747 bulunuyor.
İlk 747 şimdi nerede?
İlk 747 uçuşu, şubat 1969’da test pilotları Jack Waddell ve Brien Wygle tarafından yapıldı ve en yakın rakibinin iki katı büyüklüğünde olan uçak yeni hava yolculuğu dönemini başlattı. Uçak, RA001, Seattle Uçuş Müzesi’nde görülebilir.
İlk yolcu uçuşu
Pan Am, 22 Ocak 1970’de jumbo jetini halka tanıtıyordu. Fakat New York’tan Heathrow’a olan ilk uçuş büyük bir başarı değildi.
Air Space Magazine için yazan Tony Reichhardt, “Kaptan Robert Weeks 352 yolcu ve 20 mürettebat ile Kennedy Havaalanı’nda pistte kalkışı beklerken 4 numaralı motorunda bir arıza fark etti ve iki saat boyunca pistte kaldıktan sonra kapıya geri dönmeye karar verdi” “Yolculardan bazıları 747’lerin gürültüsü ve kirliliği hakkında yüksek sesle şikayetçi olup ” Size söylemiştik “diye protesto etti, yolcular terminalde yemeğe alındı ve Pan Am bir yedek jet ayarladı. Orjinal yolcuların yirmi tanesi, tarihi ilk uçuştan bu sırada ayrılmaya karar verdi.
” Young America “(orijinal uçağın adı) olarak alelacele isim verilen yedek 747 nihayet Londra’ya ineceği tahmin edilenden saatten 27 dakika sonra, saat 1: 52’de kalktı.
Hâlâ hizmette olan en eski 747
İran Hava Kuvvetleri aktif olarak kullanılan 48 yaşında bir 747’ye sahip. Boeing tarafından 1975 yılında değiştirilmeden önce TWA ile uçuş hayatına başlayan 747 bir yıl sonra yeni sahibine teslim edilir.
Kullanmaya devam eden en eski 747, İran’ın Saha Havayollarına ait EP-SHB. Yerel rakibi olan Hazar Havayolları hizmetinde ise halen 39 yaşındaki olan bir jumbo jet bulunuyor.
BA’nın aktif jumbo’larının çoğu daha yeni. En yaşlı, G-BNLK, 1990 yılında teslim edildi; 1999’da en yeni olanı
G-BYGG filoya katılmıştı.
İstenmeyen 747’ler nereye gider?
Filolarını mümkün oldukça modern ve yakıt verimli tutmak isteyen havayolu şirketleri ve yeni teknolojiden yararlanmak isteyen hava kuvvetleri yüzünden uçakların raf ömrü düşündüğünüzden daha kısadır. Emekli edildiğinde bu uçaklar nereye gidecekler? Sonları dünyanın önde gelen uçak mezarlıklarından birinde olacak.
İçerik:https://www.telegraph.co.uk/
