EMNİYET KÜLTÜRÜ-3
Emniyet Politikası
Her kurumun lideri, iş planları ve politikalarıyla beklentilerini açık ve net bir şekilde belirtmelidir. Bu üst düzey planlar ve politikalar, Yönetim Kurulunun veya işletme sahiplerinin sorumluluğundadır ve güvenlik tehlikesi taşıyan sanayilerde bu liderler, bir SMS’in kilit temelini oluşturan bir emniyet politikası geliştirip yürürlüğe koymalıdır.
Emniyet politikası net, açık olmalı. İşletme sahiplerinin emniyet ve kültürle ilgili beklentilerini açık bir şekilde ortaya koymalıdır. Buradaki hedef kitle çalışanlar, yükleniciler, müşteriler ve diğer paydaşlardır. Politikanın dili hedef kitleye uygun olmalıdır ve dolayısıyla, benim görüşüme göre, akademik dil veya uzman dili kullanılmamalıdır. Basit ve konuyla alakalı bir şekilde hazırlanmalıdır.
Bir emniyet politikasının kilit unsurları şunlardır:
- Kurumun emniyetle ilgili amaçları,
- Yönetimin, yeterli kaynak sağlayarak emniyetle ilgili amaçların yerine getirilmesine dair taahhüdü.(Genellikle kağıt üstünde kalır!)
- Beklentileri net bir şekilde ifade eden ve işletmedeki pozisyonlarına bakılmaksızın tüm çalışanlara emniyetle ilgili sorumluluk ve yükümlülükler vermesi,
- Yönetimin, kurum içindeki kilit kültürlerden biri olarak “Adalet Kültürü”nün teşvik edilmesine yönelik desteği.(Şirketlerin en zayıf yanı!)
- Emniyetin sürekli iyileştirilmesini taahhüt etme.(Üst düzey yöneticiler çok severler ‘Sürekli İyileştirme’ yi’….. Ama!)
Şimdi bu unsurları daha detaylı bir şekilde inceleyelim.
Kurumun emniyetle ilgili hedefi, kurumda her şeyin üzerine inşa edildiği kurumsal emniyet kültürünün kilit temel taşıdır. Kazaların önlenebilir olduğuna inanıyorsanız ve kurumun sıfır kaza hedefini amaçlamasını istiyorsanız, bunu amacınız haline getirin. Ama amacınıza ve vizyonunuza ancak buna tutkulu bir şekilde inanmalısınız. Beklemeniz halinde erişebileceğinizi asla unutmayın! Ancak hala bazı kurumsal şirket olarak bildiğimiz bir şirket üst düzey yöneticileri ‘Sıfır Kaza’ nın hayal mahsulü olduğuna savunuyor… Çok yazık, üzülüyorum…
Bunun yanı sıra başka bir şirkette de yöneticinin emniyet amacını seviyorum:
‘Neredeyse tüm kazalar ve olaylar engellenebilir niteliktedir ve dolayısıyla sıfır kaza hedefini amaçlıyoruz’ Bence basit ve net ancak birçok açıdan aynı zamanda gerçekçi bir ifade. Burada önemli olan; durumun insan boyutunu sonuçsal ve üstü kapalı bir şekilde olmasını söylüyor…
Bazıları sıfır kaza hedefinin imkansız olduğunu söylemesine rağmen, işletmesi aksini düşünüyor. Her gün bu doğrultuda düşünmekte ve çalışmakta. Ama kurumsal şirket! Onun üstü ve astı bilmez!!
Adalet Kültürü
Emniyet politikasının unsurlarından biri, “Adalet Kültürü” diye adlandırılan husustur. Basitçe açıklarsak, Adalet Kültürü, usuller ve yönergeler sunan, personeli eğiten ve affedilebilir hataların insan olmanın bir özelliği olduğunu kabul eden bir kültürdür. Bir hata meydana geldiğinde, hatayı yapan kişileri otomatik olarak cezalandırmaz; bunun yerine, sebebini belirlemeye çalışır ve yeniden meydana gelmesini engellemek için gerekli adımları atar. Ancak bir Adalet Kültürü, özellikle emniyet konusunda bir risk olduğunda, kasıtlı ihlallere veya devamlı meydana gelen hatalara tolerans göstermez. Örneğin; Bir personel bir hata yaptığında ceza verilmez. Kök ve nedenlerine bakılıp, eğitime alınmalı. Periyodik olarak takip edilmeli. Eğer kısa zamanda bu personel aynı hatayı 3 kere tekrarlarsa; Sistemin kuralına göre Yönetime sorar, sen hala bu personelle çalışmak ister misin?
Ben bilirim bazı şirketlerde üst yönetim bu insanları çalıştırmaya devam ettirir hatta mükafatlandırır.. Hatta onu gelecekte şirketin üst düzey yöneticisi olacak diye lanse ederler. Vay şirketin haline….
Emniyet Hedefleri
Genel amaca ulaşmak için, bu amaç hedefler adını verdiğimiz yönetilebilir parçalara ayrılmalıdır. Eskilerin dediği gibi, ‘Bir fili nasıl yersiniz? Cevabı; ufak ufak.”
Bir Emniyet Hedefinde:
- Aktif veya “yapma” türü bir kelimeyle ifade edilen bir fiil içermeli
- Spesifik olmalı
- Gerçekçi olmalı
- Bir başarı kelimesi veya ifadesi ve bir zaman dilimi içermeli;
Bu zaman dilimi, hedefin ölçüm göstergesidir.
Ayrıca, hedef konuyla alakalı olmalı ve emniyet politikasının amacına ulaşılmasına yardımcı olmalıdır;
Örneğin:
Emniyet yöneticisi, şirketinde emniyet yönetimi sistem el kitabını her yıl gözden geçirecek ve revize edecektir.
Bu hedef, yukarıda listelenen tüm unsurları karşılamaktadır.
İyi hedefler belirlenip belgelendiği zaman, çalışanlar genellikle bu hedeflere nasıl en iyi şekilde ulaşılacağını bilir. Genelde bu çalışanlara bırakılır ve nadiren çalışanları yakından yönetme ihtiyacı doğar, ancak hedeflerin yerine getirilmesi gerektiğini ve performanslarının bu hedeflerdeki başarıya göre ölçüleceğini açık bir şekilde belirtmeniz gerekir.
Bazen işyeri sağlığı ve emniyeti, iş akışı saati, üretilen gelir, kar, yeni uçak alımı veya bir şirket birleşmesi konusunda iyi hedeflere sahip işletmeler görürken, somut ve konuyla alakalı emniyet hedefleri olan işletmeleri nadiren görüyorum.
Genellikle hedefler çalışanların iş akitlerine eklenir veya performans primi sistemiyle bağlantılı hale getirilir. Bu dikkati odaklamanın yollarından biridir ve performans bazlı kültürü teşvik eder, ancak yönetim tarafından fazla abartılabilir ve/veya uygun olmayan bir biçimde kullanılabilir. Ancak dikkat gösterir ve bunu işbirlikçi ve makul bir şekilde kullanırsanız, emniyeti ve iş performansını artırır ve yüksek performans gösteren çalışanların motive kalmasını sağlar. Tabi adaletli yönetim olursa!
Mehmet Ali Ataman
