Şimdiye Kadar Üretilen En Büyük 10 Uçak
Havacılığın devlerine daha yakından bakalım
Uçaklar yüz yıl içinde, pervanelerle çalışan küçük araçlardan, turbofan jet motorlarıyla binlerce feete yükselen ağır makinelere dönüştü. Ama bu mühendislik harikalarından hangisi şimdiye kadar yapılmış en büyük uçak?
Airbus A380’in en büyük yolcu jeti olduğunu hepimiz biliyoruz ve muhtemelen bir süre daha öyle kalacak. Burada, bu ve diğer büyük yolcu jetlerinin yanı sıra nakliye uçaklarına ve diğerlerine bir göz atacağız.
Büyük uçakları ölçmenin birçok yolu var- uzunluk, ağırlık, hacim veya kanat açıklığı gibi. Tüm bunları göz önünde bulunduracağız, ancak belirli parametreleri dikkate aldığımızdan diğer başka uçakların da listeye girebileceklerini unutmayın.
Airbus A380
A380, yolcu kapasitesi, hacmi, ağırlığı ve kanat açıklığı açısından şimdiye kadar yapılmış en büyük yolcu jetidir. Ancak Boeing 747-8 uzunluk açısından onu yeniyor, Boeing 777-9 (teknik olarak inşa edilmiş ancak henüz hizmete girmemiş) de A380’den uzun.
Maksimum 853 yolcu kapasitesi (çıkış limiti) sunar, ancak havayolları bunu genelde 400 ila 550 koltuk kapasiteli olarak çalıştırıyor. Bu kadar yüksek kapasite, birinci sınıf bir mühendislik başarısını göstermekte. Ancak ne yazık ki, (çoğu) havayolu için umulduğu kadar iyi sonuçlanmadı.
Bunun istisnası, hub tabanlı modeliyle Superjumbo’yu başarıya ulaştıran Emirates‘ tir, ancak çoğu hava yolu şirketi denemiştir. Çift motorlu uçakların kabiliyet artışı ve hub operasyonlarından noktadan noktaya lehine kayma, uçağın potansiyeline zarar verdi.
2020 olaylarını takip eden yavaşlama, birçok havayolunun kaderini belirledi. Çift katlı uçaklar için erken emeklilik oldu ancak o zamandan beri hava yolculuğu talebinin yeniden canlanmasıyla tekrar hizmete sokulanlar da oldu.
Ne yazık ki, çoğu emeklilere yeni bir kullanım alanı bulunamıyor. Sadece Hi Fly bir süre charter kullanımı için ikinci el bir uçağı kullandı, ancak o havayolu bile şimdi onu emekliye ayırdı. Kargo pazarındaki potansiyeli tasarımı sebebiyle değerlendiremiyor ve mükemmel bir özel jet veya VIP taşımacılığı yapabilmesine rağmen, büyüklüğü ve sınırlamaları sebebiyle şimdiye kadar bu mümkün olmadı.
Boeing 747-8
747, elbette, diğer çok büyük yolcu jeti. En yeni seri 747-8, A380’den üç metreden biraz daha uzun olarak sunulan en büyük versiyondur. Ancak 605 gibi daha düşük bir maksimum kapasiteye sahiptir (yine hatırlatalım, bu maksimum çıkış limitidir, tipik kapasite 450 civarındadır). Ayrıca, Superjumbo’dan çok daha kısa bir kanat açıklığına sahiptir (79,95 metreye kıyasla 68.4 metre), bu da çalışabileceği havalimanlarının sayısını arttırdığı için bir avantaj olmuştur.
A380’e kadar, 747 uçan en büyük yolcu uçağıydı. Bu, 1968’deki lansmanından bu yana onun ayırt edici özelliği olmuştur. Pan American World Airways (Pan Am) ile işbirliği içinde geliştirilmiştir. Havayolu Boeing 707 ile başarı elde etmişti ve bunu iki kat daha büyük yeni bir uçakla daha da ileriye götürmek istedi. Aslında, başlangıçta tam uzunlukta bir üst güverte ile planlanmıştı, ancak bu, güvenlik gereksinimleri sebebiyle yapılamadı.
Boeing 777-9
Test uçakları artık uçarken, Boeing’in çok yakında serviste olacak 777X’ini dahil etmek uygun görünüyor. En büyük varyant olan 777-9, 76 metrenin biraz üzerinde, şimdiye kadar havalanan en uzun yolcu uçağı olacak. Ve 426 kişi kadar tipik bir kapasite sunacak – 747-8’den fazla az değil.
Bu listedeki diğer yolcu uçaklarından farklı olarak 777X, çift motorlu bir uçaktır. Ve bu yeni GE9X motorları şimdiye kadar yapılmış en büyük ve en güçlü ticari motorlardır – bir 737’nin gövdesinden daha büyük! 777X, çok yüksek kapasiteli, çok verimli ikizlerin yeni çağını getirecek. Daha büyük dört motorlu ticari jetleri bir süre daha görmemiz olası değil.
Yine de, Boom Supersonic yakın zamanda yaklaşmakta olan Uvertürü bir quadjet olarak yeniden tasarladığı için bu alanda daha fazla gelişme olabilir. 777X’i havayolu kullanımında görmek için hala biraz beklememiz gerekiyor. Motor sorunları ve yapısal testlerle ilgili sorunlar nedeniyle geliştirme ertelendi. Ve pandemi sırasındaki yavaşlama nedeniyle üretim gecikmeleri de yaşandı.
Ağustos 2022 itibariyle siparişler 382 uçak olarak gerçekleşti. Qatar Airways şu anda ilk uçağını 2025’te almayı umuyor, ancak havayolu Boeing’in öngörülen tarihi ileri alabileceğini umuyor. Modelin en büyük müşterisi 150 adet siparişle Emirates.
Antonov An-124
Trajik bir şekilde, operasyondaki en büyük Antonov uçağı artık Antonov An-225 Mriya değil. Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ve savaşın ilk gününde Gostomel Havalimanı’nın bombalanmasının ardından, Ukrayna’nın altı motorlu ‘Dream’ kargo uçağı ya da ondan geriye kalanlar, Kiev’in dışındaki molozların arasında oturuyor.
Aynı üreticiye bağlı An-124, An-225’ten daha küçük ancak ticari olarak geliştirilmiş en büyük kargo uçaklarından biri. 1982 yılında havalandı ve 55 uçak üretildi. 747-8 tanıtılana kadar, ticari olarak üretilen en ağır uçaktı.
Ağustos 2022 itibariyle ch-aviation.com verilerine göre şu anda 22 adet An-124 uçağı faal durumda. Çoğu Rus Hava Kuvvetleri tarafından, bazıları ise Rus kargo uzmanı Volga-Dnepr tarafından işletiliyor. Ukrayna’nın nakliye uzmanı Antonov Havayollarında hala beş tane uçuyor ve BAE merkezli Maximus Air Cargo’da bir tane var.
Lockheed C-5 Galaxy
Büyük nakliye uçaklarıyla devam ederken C-5 Galaxy, boyut ve taşıma kapasitesi açısından da listenin üst sıralarında yer alıyor. ABD’li üretici Lockheed tarafından inşa edilen ve 1970 yılında hizmete giren bir askeri nakliye uçağıdır. C-130 Hercules gibi diğer başarılı nakliyecileri takip etti, ancak daha büyük olması gerekiyordu.
75 metrenin biraz üzerinde uzunluğuyla hem A380’den hem de An-124’ten daha büyük. 127 ton yük taşıyabilir ve çok geniş bir menzil için uçak içi yakıt ikmali sağlar. Birkaç büyük nakliye uçağı onu takip etmesine rağmen, ABD Hava Kuvvetleri ile aktif hizmette kalmaya devam ediyor. Boeing C-17 Globemaster önde gelen bir örnektir – büyüktür ancak C-5 kadar büyük değildir.
İlginçtir ki, Lockheed daha büyük bir değişimle de ilgilendi. VLST (Çok Büyük Ses Altı Taşıma) 1990’larda önerildi, ancak hiçbir zaman geliştirilmedi. Yolcu versiyonu iki güverteye, dört koridora sahip olacaktı ve 900’e kadar yolcu taşıyacaktı.
Airbus Beluga XL
Teknik olarak, Beluga XL bir uçak tipi değil, Airbus A330’un bir modifikasyonudur. Bu nedenle, bazıları böyle bir listede görünüp görünmeyeceğini sorgulayabilir. Ancak nasıl düşünürseniz düşünün, düzenli olarak uçtuğunu göreceğiniz en büyük uçaklardan biridir. Hacim olarak, en büyüğüdür. 2.209 metreküp gövde hacmi sunar. Karşılaştırma için, Boeing’in Dreamlifter’ı 1.840 metreküp ile geride kalıyor.
Airbus, en başından beri, uçak yapımını çeşitli yerlere ayırdı. Boeing’i devralmak için birkaç Avrupalı üreticinin bir konsorsiyumu olarak kuruldu. Airbus, uçak bileşenlerini taşımak için Beluga XL’yi (ve selefi Beluga’yı) inşa etti.
Beluga, 1995 yılında A300 uçak gövdesine dayalı olarak tanıtıldı ve esas olarak A340 yapımında kullanıldı. A330-200’ü temel alan Beluga XL, 2000’in başlarında izledi. Daha büyük A350 bileşenleri için daha büyük boyutu gerekliydi.
Boeing Dreamlifter
Dreamlifter, Boeing’in modifiye edilmiş gövde taşıyıcısıdır. 747-400 gövde temelli, gövdeye tam erişim sağlamak için yenilikçi bir arka açılır kapı ile dizayn edilmiştir.
Boeing 787 parçalarını İtalya ve Japonya’daki tedarikçilerden alıp Washington ve Güney Carolina’daki son montaj tesislerine taşımak için tasarlandı. İlk Dreamlifter 2007’de hizmete girdi ve şu anda dörtlü bir filo mevcut.
Devasa bir uçak olmasına rağmen istatistiksel olarak başkaları tarafından yenildi. Gövde hacmi Beluga XL’in arkasında yer alıyor. Beluga XL ve 747-400’den daha uzun olmasına rağmen 747-8’e yeniliyor. Dört motorlu 747 tabanlı motoru, Beluga XL’den çok daha fazla payload sağlarken, ancak An-225’in yarısından daha az taşıma kapasitesi sunar.
Hughes H-4 Herkül
Hughes H-4 Hercules, şimdiye kadar yapılmış en büyük uçaklardan biriydi, ancak asla bir prototip versiyonunun ötesine geçmedi. Uçan bir gemi olarak İkinci Dünya Savaşı sırasında kullanılmak üzere tasarlanmıştır. 750 asker veya iki adet 30 tonluk M4 tankı taşıyabilir. Ancak, savaş bittikten sonra 1947’ye kadar uçmadı.
97,8 metre ile şimdiye kadarki en büyük ikinci kanat açıklığına (bir sonraki bakacağımız Stratolaunch’tan sonra) sahip ve sekiz Pratt & Whitney motoruyla çalışıyor. Savaş yıllarında metal tüketmemek için ahşap bir gövde ile yapılmıştır, bu nedenle ‘Ladin Kazı’ lakabını almıştır.
Bir prototip test uçuşları yaptı ancak hizmete girmedi. ABD, Oregon’daki Evergreen Havacılık ve Uzay Müzesi’nde sergileniyor.
Stratolaunch
Listemizde sonuncusu Stratolaunch uçağıdır (Tam adıyla Scaled Composites Model 351 Stratolaunch). Bu devasa çift gövdeli uçak, şimdiye kadarki tüm uçaklar arasında en büyük kanat açıklığına sahip – şaşırtıcı , 117 metre (buna en yakın olanı 88,4 metre ile An-225 idi).
Yörüngeye fırlatılacak 250 ton kadar ağırlığa sahip bir roketi taşımak üzere tasarlandı. Teknolojinin çoğu ve altı motoru, 747-400’e dayanmaktadır. İki gövdenin her biri 73 metre uzunluğunda ve merak ediyorsanız pilotlar sağdaki kokpitte oturuyor. Sol taraf basınçsız ve sadece ekipman için kullanılıyor.
Programda, özellikle 2018’de kurucusu Paul Allen’ın ölümünün ardından, gecikmeler yaşandı. Yeni sahibi Cerberus Capital Management, uçağın rolünü, yeniden kullanılabilir hipersonik uçuş araştırma araçları için bir fırlatma aracı olarak değiştirmeye karar verdi. Stratolaunch, ilk uçuşundan sonra iki yıllık bir gecikmenin ardından Nisan 2021’de tekrar uçtu. Yakın zamanlarda, uçağın altıncı test uçuşu, “beklenmedik test sonucu” ile karşılaştıktan sonra kesintiye uğradı.
İçerik ve fotoğraflar: simpleflying
şimdiye kadar şimdiye kadar şimdiye kadar şimdiye kadar şimdiye kadar
