Global insan kaynakları yönetim danışmanlığı şirketi Hay Group Türkiye tarafından 13-30 Kasım 2015 tarihleri arasında Türkiye’deki 517 şirketin katıldığı “Olası Asgari Ücret Değişiminin Etkileri” başlıklı bir araştırma yapıldı.
Türkiye araştırmasında, şirketlerin planladıkları bütçe artış revizeleri ve asgari ücretin artması durumunda mevcut ücret politikalarını nasıl değiştirecekleri ile ilgili soruların yanıtlarını verdi.
Araştırmaya göre asgari ücretin bin 300 TL’ye çıkarılması halinde şirketlerin çalışanlarına yüzde 11,7 oranında maaş artışı yapması öngörülüyor.
Asgari ücretteki olası değişimin etkisiyle şirketlerin ortalamada yüzde 11,7 artış yapmayı planladıkları görülmektedir. Yerli sermayeli şirketler ortalamada yüzde 11,9 ile artış öngörürken, yabancı sermayeli şirketlerde bu oran ortalamada yüzde 11,3 olarak göze çarpmaktadır.
Türklerin yarısı hazır, yabancılar bekliyor
Araştırmaya katılan şirketlerin yüzde 34’ü olası asgari ücret değişimi için alternatif bütçe çalışırken, yüzde 28’i henüz bütçelerini revize etmediklerini belirtti. Şirketlerin yüzde 38’si ise henüz asgari ücretteki artışı nasıl yönetebilecekleri noktasında fikir sahibi olmadıklarını belirttiler. Yabancı sermayeli şirketlerin yüzde 24’ü alternatif bir bütçe çalışırken, yerli sermayeli şirketlerde bu rakam yüzde 44’e çıkıyor. Araştırma sonuçları Türk şirketlerin, yabancı sermayeli şirketlere göre konuya daha hazırlıklı olduğunu ortaya koyuyor.
Yıllık zam oranları artacak
Hay Group Türkiye tarafından eylül ayında açıklanan ücret artışları araştırmasında, şirketlerin ücret artış bütçelerinin yüzde 9 seviyesinde olacağı açıklanmıştı. Kasım sonrasında şirketlerin olası asgari ücret değişikliğiyle ilgili ek çalışmalara başladığı görülüyor. Alternatif bütçe çalışan şirketlerin yeni bütçelerinde eskisine oranla ortalamada yüzde 3’lük bir artış yapacakları belirlendi. Mavi yaka kadrolarının revize bütçe rakamlarında, daha önceki bütçelere göre yüzde 7,3’lük bir değişim görülüyor. Bu artışın zaman içerisinde kademeli olarak tüm çalışan gruplarını etkilemesi bekleniyor.
Maaşların yeni artış oranları
Bu bilgiler ışığında şirketler, Ocak 2016 asgari ücret artışı sonrası, mavi yaka kadrolarına ortalamada yüzde 17,1’lik bir artış öngörürken, idari personele yüzde 12,8, uzman kadrolarına yüzde 10,1, yönetim kadrolarına yüzde 9,6 ve üst yönetim kadrolarına yüzde 8,7’lik artış senaryoları çalışmakta.
Asgari ücret değişiminden en çok etkilenecek sektörlerin, saha çalışan sayıları yüksek olan perakende, çağrı merkezi, profesyonel hizmetler ve lojistik sektörleri olacağı tahmin ediliyor.
Bütçe hazırlamayan şirketler var
Şirketlerin yüzde 23’ü “Asgari ücretteki olası bir artışa hazırlanmak için neler yapıyorsunuz?” sorusuna henüz bir aksiyon almadıkları ve herhangi bir planlama yapmadıkları şeklinde cevap verdi. Bu şirketlerin henüz değerlendirme sürecinde oldukları, yasal düzenlemeyi ve diğer şirketlerin aksiyonlarını bekledikleri anlaşılıyor.
Şirketlerin yüzde 15’i, asgari ücret değişikliği karşısında herhangi bir değişiklik yapmayacaklarını dile getirdi. Bu şirketlerin ağırlıklı olarak, asgari ücretli çalışanları olmayan veya çalışan sayısı çok düşük olan şirketler olduğu; henüz diğer çalışan gruplarına yansıtılacak bir değişiklikleri bulunmadıkları tespit edildi.
‘Asgari ücret artışı bizi etkilemez’ diyenler yüzde 18
Şirketlerin yüzde 18’i, asgari ücret artışının kendilerini etkilemeyeceğini ifade ediyor. Bu şirketlerin sadece tüm çalışanları etkileyecek bir piyasa değişikliğinde harekete geçecekleri ve aksiyon alacakları görülüyor.
Ücret artışlarını erteleyecek şirketlerin oranı yüzde 8. Bu sürecin işe alımlarına yansıyacağını düşünen yüzde 8 oranında şirket ise işe alımlarını da erteleyeceklerini belirtti.
Yeni eleman alımı düşecek, yan haklar azalacak
Şirketlerin yüzde 15’i yeni işe alınacak personel sayısında azalmaya gideceklerini söylerken, bu rakam yerli sermayeli şirketlerde yüzde 22’ye çıkıyor.
Şirketlerin yüzde 34’ü toplam ücretlendirme politikalarını revize etmek istediklerini belirtti. Çözüm olarak düşünülen uygulamalarda en çok; “ödenek/ikramiyeleri baz maaşa ekleme”, “yan hak paketlerinde değişikliğe gitme” uygulamaları görülüyor.
Şirketlerin yüzde 37’si olası bir artışta sadece asgari ücretli çalışanların ücretlerini revize edeceklerini belirtti. Yerli sermayeli şirketlerin yüzde 27’si artış ile birlikte tüm çalışan gruplarında ücret politikalarını revize etmeyi planlarken, aynı aksiyonu almayı planlayan yabancı sermayeli şirketlerin oranı yüzde 10.
