Havacılık sigortası uçağın operasyonu sırasında oluşabilecek havacılık risklerini sigorta kapsamına alan sigorta türüdür. Havacılık sigorta poliçeleri, ulaşımın diğer alanlarından oldukça farklıdır ve özel havacılık terminolojilerinin yanı sıra sınırları ve hükümleri de havacılık sigortasına özeldir.
Bilindiği gibi hava alanı işleten kişi ve kuruluşlar, işleri ile ilgili faaliyetlerini yaparlarken, bu sıradaki hareketleri ve fiilleri yüzünden ortaya çıkan olaylardan ya da beklenmedik bir kaza ile karşılaşılan durumlardan sorumludurlar. Havacılık sigortaları da bu kişi ve kuruluşların çeşitli faaliyetleri sırasında ortaya çıkan ve üçüncü kişilerin göreceği bedensel ya da maddi zararlara karşı sorumluluklarını güvence altına alan bir sigorta çeşididir.
Havacılık sigortalarının çeşitli türleri bulunmaktadır. Hemen hemen bütün sigorta şirketlerinin ürün yelpazelerinde de havacılık sigortaları bulunmaktadır. Havacılık sigortaları genel olarak hava araçlarının uçuşları sırasında olsun, pistte bekledikleri sürede olsun, bir kaza sonucunda göreceği maddi hasarları, veya hava aracında bulunan yolcuların göreceği ölümlü ya da ölümsüz bedensel zararları ya da havada uçuşları sırasında hava aracından düşen parçalar yüzünden üçüncü kişilerin göreceği zararları güvence altına almaktadır.
Mali Sorumluluk Sigortası
Bu sigorta genellikle üçüncü şahıslara karşı sorumlulukları kapsamaktadır. Bu kapsamda, uçağın zarar verdiği evler, arabalar, bitkiler, havaalanı tesisleri ve bir çarpışma durumunda diğer uçak gibi üçüncü şahıs mallarına yaptığı hasar için uçak sahiplerini korur. Bu sigortada uçakta yaralanan yolcular için ya da sigortalı uçağın kendisi için hasar kapsamı sunmamaktadır. Kaza sonrası sigorta şirketi zarar görenlerin zararlarını tazmin eder, ancak bir anlaşmaya ulaşılamazsa genellikle sorumluluk ve tazminat miktarına karar vermek için mahkemeye başvurulur.Mali sorumluluk sigortası çoğu ülkede zorunludur ve genellikle olay başına 1.000.000 $ ila $ 5.000.000 olarak belirlenen toplam tutarlarda güvence vermektedir.
Yolcu Sorumluluk Sigortası
Yolcu sorumluluk sigortası kaza yaşanan uçaktaki yaralı veya ölen yolcuları kapsar. Birçok ülkede bu sigorta sadece ticari veya büyük uçaklar için zorunludur. Kapsam genellikle her yolcu koltuğu için belirli bir limit ile, yolcu “-başına” esasıyla düzenlenir.
Birleşik Tek Limitli Sigorta(CSL)
Bu sigorta ile hem üçüncü şahısların zararları hem de uçak ve içinde seyahat eden yolcuların zarar ödemeleri tek poliçe altında birleştirilmiştir. Kaza başına ödeme yapılır. Yerde yaşanan kazalarda yaralanan yolcuların ve üçüncü partilerin küçük hasarları ödenir.
Hareket Halinde Olmayan Uçak için Yerdeki Hasar Sigortası
Zeminde ve hareket halinde değilken hasara karşı uçakların sigorta kapsamına alınmasını sağlar. Bu yangın, hırsızlık, vandalizm, sel, toprak kaymaları, hayvanların yol açtığı hasarlar , rüzgar veya fırtına, hangar çöküşü, uçağa çarpan sigortasız araçlar gibi uçaklar için tehdit oluşturan durumlara karşı koruma sağlar. Anlaşılan değer üzerinden sigortalama yapılır. Ancak taksi yolunda yaşanan kazalar bir başka sigorta kapsamındadır.
Uçuş Sigortası
Uçuş Sigortası uçak operasyonunun ; uçuş, yer işletme, park veya hangar pozisyonu da dahil olmak üzere tüm aşamalarında hasarlara karşı uçağı sigortalar . En fazla hasarlı kazalar uçak hareket ederken oluştuğundan, doğal olarak, diğer poliçelerden daha pahalıdır.
Havacılık Sigortası Tarihi
17. yüzyıldan itibaren İngiltere’de ilk sigorta şirketleri kurulmaya başladı. O zamana dek sigorta işi tüccarlar tarafından yapılıyordu. Ancak 1666’da 13.200 ev ve 87 kiliseyi yok eden Büyük Londra Yangını sonrasında öyle büyük zararlar oluştu ki, sadece yangın sigortası üzerine uzmanlaşan sigorta şirketleri kuruldu. Önemli bir ticaret merkezi olan Londra, bu yüzyıldan itibaren dünya sigortacılığının önde gelen şehri haline geldi.
17. yüzyılın sonlarına doğru, Londra’nın dünya ticaretindeki artan önemi nedeniyle, bu şehirde nakliyat sigortacılığı konusunda da önemli bir talep doğmaya başladı. 1680’lerin sonuna doğru Edward Lloyd, Londra’da denizcilerin gittiği bir kahvehane açmıştı. Kahve, zamanla gemilerini veya yüklerini sigorta ettirmek isteyenler ile bu riskleri kabul etmek isteyenlerin buluşma noktası halini aldı. Lloyd’s, zamanla kahvehaneden nakliyat ve özel riskler konusunda uzmanlaşmış dünya çapında bir sigorta borsası haline dönüştü. İlk havacılık sigortası da Lloyd’s tarafından 1911’de yazıldı.
1929 yılında Varşova Konvansiyonu imzalandı. Böylelikle hava yoluyla taşıma için hüküm, koşul ve sorumlulukların sınırlarını çizen bir anlaşma oluşturuldu.
