Hava Kargo Hakkında Herşey
Güncel Haberler

44 yıl önce Hürkuş sonsuzluğa uçtu!

44 yıl önce Hürkuş sonsuzluğa uçtu! 29 Mart 2024

44 yıl önce Hürkuş sonsuzluğa uçtu!

16 Temmuz 1969 tarihinde kaybettiğimiz Türk Havacılık önderi Vecihi Hürkuş’u ölümünün 44. yılında saygıyla anıyoruz

 

Türk tarihinde önemli bir yere sahip olan Vecihi Hürkuş’u biraz daha yakından tanımak ister misin?

Vecihi Hürkuş, 1895 yılında İstanbul’da doğdu.

Yeşilköy’deki Tayyare Mektebi’ne (Eski Türkçe’de, Uçak=Tayyare , Okul= Mekteb demektir) girerek tayyareci(pilot) oldu.

Pilot olarak ilk uçuşu 21 Mayıs 1916 tarihindedir. 15 Kasım 1916 tarihinde tayyarecilik tahsilini bitirerek pilot diplomasını aldı.

Dünya savaşında düşürdüğü düşman uçağı, Vecihi Hürkuş’u uçak düşüren ilk Türk pilotu olarak da anılmasını sağlamıştır.

Kurtuluş Savaşı’na katılan Vecihi Bey, özellikle İnönü ve Sakarya savaşı sırasında çok başarılı keşif ve destek uçuşları yaptığı gibi bir düşman uçağını da indirmiştir.

hurkus16072Kurtuluş Savaşı’nın ilk ve son uçuşunu yapan pilottur.

İzmir (Gaziemir – Seydiköy) hava meydanına ilk giren ve düşmandan geri alan kişidir.

Vecihi Bey’e kırmızı şeritli İstiklal Madalyası verilmiştir. Ayrıca TBMM tarafından üç kez Takdirname verilmiştir ve 3 takdirname verilen tek kişidir.

Savaş sonrası İzmir’de Seydiköy’de açılan uçak okulunda yeni pilotların eğitime başlamıştır.

O zamanlar Türk havacılığı diye bir şey olmadığından, savaşta çekilen yoklukların giderilmesi amacıyla Türk havacılığını oluşturma düşüncelerine başlamıştır. Savaşta ele geçen , pek çok motordan yararlanarak projesini hazırlayıp ilk uçağı Vecihi K VI’yı imal etmiştir.

Uçağı için uçuş müsaadesi istemiş, uçabilirlik sertifikası için bir teknik heyet oluşturulmuş, ancak teknik heyetin içerisinde uçağı uçuracak ve kontrol edecek personel bulunmadığından gecikmiştir.

Sonunda teknik heyetten birinin “Vecihi, biz sana bu lisansı veremeyiz, uçağına güveniyorsan atla, uç, bizi de kurtar” sözü üzerine Hürkuş, 28 Ocak 1925′de uçağı Vecihi K VI ile ilk uçuşunu yapar.

Milli Savunma Bakanlığı, Alman Junkers firması ile Kayseri’de Tayyare Onarım ve Motor Anonim Şirketi (TOMTAŞ) adında bir fabrika kurmak için anlaşır.

Hürkuş, TOMTAŞ’ın teklifini kabul ederek Almanya’ya gider ve Almanya’da Junkers A.20 tayyarelerinde bazı noksanlıklar bulur, onların düzeltilmesi ile Junkers A.35′lerin yapımını da üstlenir.

18 Temmuz 1926′da Türkiye’ye çağrılır, Junkers A.35′in satın alınması için deneme uçuşu istenir. Junkers fabrikası, bu uçuşun özellikle Hürkuş tarafından yapılmasını, uçağının zamanın en modern ve yüksek ateş kudretinde iki kişilik av uçağı, savaşta her tarafa ateş saçabilme gücü olduğunun kanıtlanması için Fransızların gözde uçağı “Nieuport Delage” ile savaşını ister.

1 Ağustos 1926 da temsili savaş yapılır, savaşı Junkers A.35 ile Hürkuş kazanır.

16 Eylül 1926 tarihinde Türkiye’de ilk paraşüt gösterisi Ankara’da yapıldı.

Vecihi Hürkuş’un kullandığı Junkers F–13 uçağından Alman paraşütçü Heinke’nin 700 m yükseklikten yaptığı 178. atlayışı Gazi Mustafa Kemal ve Ankaralılar izlediler.

hurkusx16073Hürkuş, yurda döndükten sonra, TOMTAŞ emrinde biri 14 kişilik 3 motorlu Junkers G.24, diğeri altı kişilik tek motorlu Junkers F.13 yolcu tayyareleriyle Ankara – Kayseri arasında ulaşım uçuşları yapar.Tarih 1927′dir. Hürkuş’un bu uçuşlarının, yurdumuzda ilk hava yolları uçuşları olduğu düşünülebilir.

1930 yılı yıllık iznini iki ay ücretsiz olarak uzatıp Kadıköy’de bir keresteci dükkânını kiralayarak, üç ay içinde ilk Türk sivil uçağını, aslında ikinci uçağı Vecihi XIV uçağını inşa etmiştir.

İlk uçuşunu 27 Eylül 1930′da Kadıköy Fikirtepe’de büyük bir kalabalık ve basın topluluğu karşısında yapmıştır.

Uçak iki kişilik, tek motorlu spor ve eğitim uçağıdır. Uçağı ile birlikte uçarak Ankara’ya dönmüş, Ankara üzerinde bir gösteri yapmış, Başbakan İsmet İnönü ve bazı komutanlar tarafından uçağı incelenerek tebrik edilmiştir.

21 Nisan 1932′de İlk Türk Sivil Havacılık Okulu’nu kurar. İkisi kız olmak üzere 12 öğrenci kaydolur.

27 Eylül 1932′de eğitim ve öğretime başlanır. Okulun gayesi Türk gençliğini havacılığa alıştırmak, tayyareci kuşaklar yetiştirerek Türkiye Cumhuriyeti hava ordusunun yedek gücü olmaktı.

Türk Hava Kurumu, 1937 sonbaharında Vecihi Bey’i Tayyare Mühendisliği eğitimi için Almanya’ya gönderir.

Tanınmış uçakçımız okula uzman sınıfından başlatılır.

hurkus1607Okulu bitirip olup Türkiye’ye geldiğinde Uçak Mühendisliği Ruhsatnamesini almak için Bayındırlık Bakanlığına başvurur.

“İki yılda mühendis olunmaz” kararı ile talebi reddedilir. Şurayı Devlet’te (Danıştay) dava açarak, mahkeme kararı ile mühendisliğini kabul ettirir.

Türk Hava Kurumu Vecihi Bey’i teknik imkanların olmadığı Van’a tayin eder.

29 Kasım 1954′de Hürkuş Hava Yolları’nı kurdu. Türk Hava Yolları’nın seferden kaldırdığı uçaklardan sekiz uçak, Ziraat Bankası’ndan kredi ile satın alınmıştı.

Bir takım güçlüklerle uğraşarak hava yollarının sefer yapmadığı yerlere seferler koyarak, izin vermediklerinde gazete taşıyarak çalışmak istedi, ama kazalar, kaçırılmalar, sabotajlar sonunda Hürkuş Hava Yolları’nın uçakları uçuşu durduruldu.

Buna rağmen elinde kalan son uçağını (TC-ERK) da Maden Tetkik Arama Enstitüsü’nün emrinde kullanarak Güney Doğu Anadolu’da toryum, uranyum ve fosfat arayarak zor doğa koşullarında çalıştı.

Hayatının sonlarında çok sıkıntı çekmiştir. Ankara’da anılarını yazarken hastalanan, gözleri ve kalbi göklerde olan Vecihi Hürkuş, insanların Ay’a ayak basmak üzere dünyadan ayrıldığı gün olan 16 Temmuz 1969 tarihinde Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hastanesi’nde hayata gözlerini yumdu.

İstanbul’a yapılacak 3. Havaalanına Vecihi Hürkuş adının verilmesi için, kendi adıyla oluşturulmuş web sitesinde bir kampanya başlatılmış durumda.

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu